O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Yaylov hovuzlardan kuzgi baliq ovlash
Bu jaravon baliqchilik xo'jaligining eng mas’uliyatli davri hisobla- 
nadi. Shuning uchun ham qattiq tayyorgarlik talab qilinadi. Bunday 
javobgarli ish mutaxassis — bosh baliqshunos zimmasiga yuklatiladi. 
Asosan baliqlarning nobud bodishiga yod qo'ymaslik kerak. Hovuz suvi 
chiqarilganidan keyin baliqlar todiq yigdshtirib olinishi kerak.
Oktabr—noyabr oyida suv harorati 8—10°C tushishi bilan baliq o‘sishi 
tofxtaydi. Hovuz suvi bo‘shatiladi. Ilojd boricha baliqlarni baliq tut-
107

---

gichga to'plab va belgilangan joyga yuboriladi. Shovqin baliqlarni erkin 
baliq tutgicliga kclishiga xalaqit beradi. Bredin yordamida balchiqdan 
baliq tutish uning sifatini pasaytiradi. 25-rasmda tovar va ota-ona ba­
liqlarni ovlash usuli ko'rsatilgan. Barcha o'stiruvchi hovuzlarning suv 
chiqadigan joyida baliq tutgich qurish zarur. Tutilgan baliqlar bar ji- 
hatdan sanitariya qoidalariga javob beradi. Baliq tutishning o'ziga xos 
madaniyati bo'ladi. Baliq balchiqda qolmaydi, jabraga loyga to'lmaydi, 
ortiqcha mehnat sarflanmaydi. Sovuq havoda baliqchilar suvga kirmay- 
di. lqtisodiy jihatdan ham samarali bo'ladi.
Agar ikki yashar karplar belgilangan og‘irlikka yetmasa, unda uch 
yashar karp yetishtiriladi.
Uch yashar karp va o‘simlikxo‘r baliqlarni yetishtirish
0 ‘zbekistonning barcha baliqchilikxo‘jaliklarida karp va o'simlikxo'r 
baliqlarni ikki yoshgacha boqish qo'llanilib kelinmoqda. Lekin keyingi 
yillarda kombikormlarning sifati pastligi (protein miqdori nihoyatda 
kamligi) va ancha qimmatligi sababli, ayniqsa karp va do‘ngpeshanalar 
ikki yoshda belgilangan og'irlikni ololmaydi. Taxminan 50% baliq­
lar ko'rsatilgan og'irlikka yet may qoladi va xaridorgir bo'lolmaydi. 
200—300 g keladigan karp va do'ngpeshanalarni «uvoqcha» deyiladi. 
«Uvoqchalar» nobud bo'lmasligi uchun qoidaga muvofiq ularni ajratib 
uchinchi yil boqishga qo'yib yuboriladi. Uchinchi yoshda karp og'irligi 
700-800 g, oq do'ngpeshananing og'irligi 1,0-1,5 kg gacha yetishi 
mumkin. Lekin baliqlarni boqishga ham bog'liq.
Uch yashar karp va do'ngpeshananing baliq mahsuldorligi gektariga 
12-13 sentnerga yetadi. Ba’zi bir ilg'or xo'jaliklar jadallashtirilgan usul- 
ni qo'llab baliq mahsulotini gektariga 20 sentnerga yetkazmoqdalar.
Bir sentner, og'irligi 350 g keladigan ikki yashar baliq yetkazish uchun 
336 segoletka kerak bo'lsa, uch yashar baliq yetishtirish uchun (0,8—1,0 
kg) bor-yo'g'i 211 dona ikki yashar baliq yetarli. Uch yashar karplarning 
go'shtdorligi, ikki yashar karplarga nisbatan 2-4% yuqori bo'ladi.
Uch yashar karp va do'ngpeshana yetishtirishga o'tish usuli xo'jalikni 
yuqori darajali rentabellikka ko'taradi.
Har bir ikki yashar karpning sutkalik ozuqa ratsioni tana og'irligining 
4,0% ni, yoki 14 g ni tashkil qiladi. Uch yashar karpning sutkalik ozuqa 
ratsioni 30 g ni tashkil etadi. lioji boricha bu ratsionning 50% ini tabi- 
iy ozuqa (zooplankton, zoobenos) va qolgan 50% kombikorm (sifatli 
bo'lishi kerak) tashkil qiladi. Uch yashar do'ngpeshana uchun fitoplank- 
ton (yashil suvo'tlari va diatom suvo'tlari) asosiy ozuqa hisoblanadi.
108

---