O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Suvlikda (ko‘l, suv ombori, kanal, zovur) sadoqlarni qo‘yish tartibi
Sadoqni suvlikda shunday tartibda o'rnatish kerakki, baliqlarni 
oziqlantirish oson bo'lsin va ob-havoning har qanday sharoitida baliqlar 
uchun xizmat qilsin. Sadoqlarda prichal (yo'laklar) yoki unga qayiq 
orqali borish imkoniyati bo'lsin.
Sadoqlarni iloji boricha yaxshi sifatga ega bo'lgan suvlikda qo'yish 
(chuqur va shamol bo'lsa) maqsadga muvofiq. Chuqurligi 2 metrdan kam 
bo'lmasin. Sadoqning tubi suvdan 1 metr yuqorida bo'lishi shart. Sadoq­
lar iloji boricha suv o'simliklaridan uzoqda va ochiq joyda bo'lsin.
Ko'pincha sadoqlar seriyasi qo'yiladi. Suv sifati buzilmasligi uchun 
sadoqlar orasi 3 metr bo'lsin. Agarda fermer 1 m3 hajmdan 50 kg/m 3 
baliq mahsuloti olish rejalashtirilsa, unda qo'shimcha aerotsiyaning ho- 
jati yo'q. Agarda yuqori mahsuldorlikni 100—200 kg/m3 rejalashtirsa, 
aerotsiya nihoyatda zarur bo'ladi. Tadqiqotlar shundan dalolat beradi- 
ki, aerotsiya baliq mahsuldorligini 20% ga oshiradi. Ayniqsa aerotsiya 
kechki paytda hamda uzoq muddatli shamol bo'lmagan hamda suv 
harorati 29—30°C bo'lganda qo'llaniladi.
Sadoqlarda aerotsiya turli xildagi yo'llar bilan amalga oshiriladi: 
sadoq orqali suv oqimini hosil qilish, pedal yoki propyollerli aero- 
ter, vertikal nasoslar, kuchli aeratsiyada suvda havo pufaklari hosil 
bo'ladi.
Bunday havo pufaklari (erliftlar) baliqlarni bezovta yoki stress ho- 
latiga olib keladi, ayniqsa kanal laqqasini havo pufagi (erlift) sadoq
215

---

bilan yonma-yon qo‘yiladi. Bir dona sadoq uchun 4 m3 li havo pufagi 
yetarli.
Sadoqlarni boshqarish
Sadoqlarni boshqarish ham xuddi baliqchilik jarayoniga o‘xshash. 
Bajariladigan ishlar: sadoqlarni baliqlashtirish, baliqlarni boqish, moni­
toring, baliqlar kasalligi profilaktikasi, kasallik kuzatilsa baliqlarni 
davolash. Mutaxassis baliqshunoslarning fikricha sadoqlarda baliq bo- 
qishning muammolaridan biri bu boqiladigan baliqlarda yuz beradigan 
stress. Stressdan baliqlarning oziqlanishi buziladi, o‘sish tormozlanadi. 
Stress jarayoni sadoqlar yomon boshqarilganda, baliq ovlashda, baliq 
o‘tkazishda, ular harakatining cheklanganligi, yomon oziqlantirish 
(ozuqaning yetishmasligi yoki haddan tashqari ko'pligi, ozuqaning sifat- 
sizligi) sodir bo‘ladi. Sadoqlarning to‘g‘ri menedjmentdan maqsad umu- 
miy stressni pasaytirishdir.