O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Kalsiyli o‘g‘itlar. 
Gidrobiontlar hayoti uchun Sa++ oziq modda 
hisoblanadi. Kalsiy o'simlik va hayvon organiznti uchun zarur hisob- 
kmadi. Kalsiy suv havzasining kimyoviv va fizikaviy jarayoniga ta'sir 
ko'rsatadi va yashash muhitini yaxshilaydi. Suv va balchiqni ohaklash 
asosan azotli va fosforli o'g'itlarning ta’siri uchun zarur. Agarda hovuz 
tubi balchiqlashmasa neytral xususiyatiga ega bo'lsa, ishqorli muhitni 
ohaklashga hojat yo‘q. Olditt aytganimizdek, sohtdirilmagan ohakni iloji 
boricha kuzda, hovuz tubiga berish ma’qul. Biogen moddalarning mobi- 
lizatsiyasi uchun suv tubini kultivatsiya yoki boronalashdan oldin berish 
ttivsiya etiladi. Barcha mineral moddalarni suvga bergan ma’qul. Suvda 
eritilgan holda beriladi. Asosan vegetatsiya davrida amalga oshiriladi.
Organik o‘g‘itlash
Organik o‘g‘itlar ham gidrobiontlar hayoti uchun katta ahamiyatga 
ega. Ammo organik o‘g'itlash hovuzlar uchun mineral o'g'itlarga nisba-
151

---

tan ancha uzoq muddat davoni etadi. Xususan unumdorligi past bo'lgan 
hovuzlar — qumloq, qumloq tuproqli va bo'z tuproqlarda organik mod- 
dalar kam bo'ladi. Bunday hovuzlarni organik o'g'it bilan o'g'itlash 
yaxshi samara beradi. Organik o'g'itlar bakteriyalar rivojlanishini yax- 
shilaydi. Bakteriyalar esa planktonning ozuqasi hisoblanadi. Bakteri­
yalar boshqa gidrobiontlarning ham ozuqasi hisoblanadi. Lekin organik 
o'g'itni ham me’yori bo'ladi. Masalan, baliq chiqindilari, konrbikorm 
qoldiqlari ko'payib ketib suvni organik ifloslanishiga olib keladi, tirik 
baliq boqishda almashinuv mahsulotlari ham ko'payadi.
Hovuz baiiqchilik xo'jaligida organik o'g'it sifatida toza mol go'ngi, 
mol shaltagi, kontpastiar, parranda axlati ishlatiladi.
Organik o'g'itlardan eng ko'p ishlatiladigani bu mol go'ngi bo'lib, 
u yaxshi chiritilgan agar biogumus bo'lsa yanada yaxshi. Biogumus 
yetishtirish uchun koliforniya chuvalchangidan foydalanish yaxshi nati- 
ja beradi. Kaliforniya chuvalchangining o'zi esa karp, zog'ora, lesh va 
buffalo kabilarning sevimli ozuqasi hisoblanadi. Go'ngni yangi hovuz- 
larga berish ma’qul. Hovuz tubi quritilgandan keyin go'ng beriladi. 
O'g'it sepib chiqilgandan keyin albatta yer kultivatsiya qilinadi. Наг bir 
gektar maydonga 2 tonnadan go'ng beriladi.
Kompast berish ham mumkin. Kompast xo'jalik chiqindilaridan,
suv o'simliklaridan tayyorlanadi. Kompastga go'ng qo'shadilar va 2—3
%
ohak yoki kul, sapropel qo'llasa ham bo'ladi, foiz ko'rsatkichlar suv
o'simliklariga nisbatan olinadi. Tayyor bo'lgan kompastlar hovuz tubiga
4 tonna/gektariga berish tavsiya etiladi. Mol, qo'y, boshqa hayvonlar
go'ngi 10-15 m chuqurlikka ko'nrib qo'yiladi, chiritiladi, so'ngra o'g'it
sifatida ishlatiladi. 
. , ,