O karimova huquqshunoslik

Jamiyat tushunchasi
Inson dunyoga kelishi bilan u yakka o‘zi yashay ol-
maydi. Insonning kimlar bilandir muomalada bo‘lishini,
fikr-mulohaza qilishini tabiat qonuniyati desak ham
bo‘ladi. Jamiyat qanday, qay tarzda vujudga kelganligi
to‘g‘risida hozirgi davrgacha biror-bir aniq tushuncha
yo‘q desak xato bo‘lmaydi. Lekin jamiyat uchun eng
asosiy belgi — bu ongli va ixti yoriy ravishda shaxslar ning
birgalikda munosabatda bo‘lishi. Agar inson xohlamasa,
birga yashashni istamasa u ongli ravishda hech kimga
qo‘shilmaydi. Shuning uchun jamiyatga kirgan shaxslar -
ning umumiy qiziqishi, istagi bo‘lishi kerak. Lekin bu bi-
lan hamma bir xil tushuncha, bir xil fikrga ega bo‘lmagani
tufayli jamiyatda yashay olmaydi, deb aytish noto‘g‘ri,
chunki jamiyat a’zosi har xil fikrda, tushunchalarda
bo‘lishi mumkin.
Jamiyat undagi odamlarning o‘zaro bog‘liqligi,
hamkorligi asosida tashkil topadi. Bu hamkorlik har bir
jamiyatdagi shaxsning kamol topishiga ko‘maklashishi
lozim. Jamiyat bugun birlashib, ertaga tarqalib ketadigan
uyushma emas. Bu mustahkam, bir-biriga bog‘langan,
doim yashash imkoniyatiga ega jamoa uyushmasidir. Bu
jamiyatdagi o‘zaro bog‘liqlik natijasida odamlar kamol
topishi, rivojlanib borishi kerak. Odamlarni birlashib
I b o b. Davlat va huquq nazariyasi

---

16
Huquqshunoslik
yashashlari, fikrlashi uchun qandaydir g‘oya birlashtirib
turadi. G‘oya inson hayotiga mazmun bag‘ishlaydigan,
uni harakatga keltirib, maqsad sari yetaklaydigan fikrdir.
Masalan, O‘zbe 
kistonda yashovchi har bir millat va 
-
kilining o‘z qarashlari, xilma-xil tushunchalari bo‘lishi
tabiiy, lekin ular ning hammasini birlashtiradigan g‘oya —
shu davlatning kelajagi uchun, farovonligi uchun o‘z
hissasini qo‘shish, Vatanim deb O‘zbekistonni sevish kabi
manfaatlarni o‘z ichiga oladi. Inson jamiyatning asosini
tashkil qiladi. Lekin inson jamiyat bilan bog‘lanish
muammosini, huquq, erkinlik burchla 
rini, nima qilish
mumkin, nima qilish mumkin emas kabi xislatlarni, qoi-
da, qonun tartiblarini bilishi kerak. Bu qoidalar inson va
jamiyat o‘rtasidagi munosabatlarni tegishli organlar,
hokimiyat orqali tartibga soladi.
Jamiyat tushunchasi ongli ravishda odamlarning bir-
lashishi, ular o‘rtasida umumiy qiziqish bo‘lishi, bu qi 
-
ziqish ularni birga ishlashi va rivojlanishiga olib kelishi,
odamlar munosabatlari ma’lum qoidalar, tartiblar bilan
bog‘liqligini, bu qoidalarga rioya qilish uchun ichki va
tashqi kuchlar hukmronlik vositalari bo‘lishini, jamiyat
yangilanishi uchun shart-sharoitlar mavjud bo‘lishi lo 
-
zimligini o‘z ichiga oladi.