O karimova huquqshunoslik

Shartnomalar, ularning turlari
«Shartnoma» so‘zi keng ma’noga ega. 
Shartnoma
deb
fu qarolik huquqiy munosabatda ikki yoki bir necha shaxs-
ning fuqarolik huquqlari va burchlarini vujudga keltirish,
o‘zgartirish yoki bekor qilish haqidagi ke lishuviga aytiladi.
Shartnomalar bitimlarga o‘xshash ikki va ko‘p taraflama
IV b o b. Fuqarolik huquqi asoslari

---

72
Huquqshunoslik
bo‘lishi mumkin. Shartnoma majburiyatning kelib
chiqishini isbotlovchi yuridik fakt, desak ham bo‘ladi.
Chunki majburiyatlar shartno malardan kelib chiqadi.
Fuqarolar va yuridik shaxslar shartnoma tuzishda
erkin harakat qiladilar. Agar qonunda ko‘rsatilmagan
bo‘lsa, shartnoma tuzishga birovni — shaxslarni maj 
-
bur qilishga yo‘l qo‘yilmaydi. Demak, shartnomaning
asosiy shartlaridan biri taraflarning xohishi bilan belgi-
langan asosda tuzilishidir.
Shartnomaning sharti taraflar kelishuvida bosh 
-
qacha tartib belgilab qo‘yilmaganligi tufayli qo‘lla 
-
niladigan me’yor (dispozitiv me’yor)da nazarda
tutilgan hollarda taraflar o‘zaro kelishib, uning qo‘l 
la -
nishini bekor qilishlari yoki unda nazarda tutilganidan
boshqacha shartni belgilashlari mumkin. Bunday
kelish uv bo‘lmaganda shartnomaning sharti 
dispozitiv
me’yor
bilan belgilanadi.
Shartnoma bo‘yicha taraf o‘z burchlarini bajarganligi
uchun haq olishi yoki unga boshqa muqobil to‘lov
to‘lanishi lozim bo‘lsa, bunday shartnoma 
haq evaziga
tuzilgan shartnoma
bo‘ladi.
Shartnoma tuzilgan paytidan boshlab kuchga kiradi
va taraflar uchun majburiy bo‘lib qoladi.
Agar taraflar o‘rtasida shartnomaning barcha muhim
shartlari yuzasidan shunday hollarda talab qilinadigan
shaklda kelishuvga erishilgan bo‘lsa, shartnoma tuzilgan
hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksining
366-moddasiga binoan shartnomalar uchun ma’lum bir
shakl belgilab qo‘yilgan bo‘lmasa, shartnoma bitimlar
tuzish uchun nazarda tutilgan har qanday shaklda tuzi -
lishi mumkin.
Bir yoki bir necha muayyan shaxsga yuborilgan,
yetarli darajada aniq bo‘lgan va taklifni kiritgan shaxs-
ning o‘zini taklif yo‘llangan va uni qabul qiladigan shaxs
bilan shartnoma tuzgan deb hisoblash niyatini ifoda
etadigan taklif 
oferta
hisoblanadi.

---

73
Oferta yuborilgan shaxsning uni qabul qilganligi
haqidagi javobi 
aksept
hisoblanadi.
Aksept
to‘liq 
va 
pisandasiz
bo‘lishi kerak.
Agar shartnomaning mazmunidan boshqacha tar 
tib
anglashilmasa, u kimoshdi savdosini o‘tkazish yo‘li bilan
tuzilishi mumkin. Shartnoma kimoshdi savdosida g‘olib
chiqqan shaxs bilan tuziladi.
Shartnoma qanday shaklda tuzilgan bo‘lsa, uni
o‘zgartirish yoki bekor qilish to‘g‘risidagi kelishuv ham,
basharti qonun hujjatlaridan, shartnoma yoki ish muo-
malasi odatlaridan boshqacha tartib kelib chiqmasa,
shunday shaklda tuziladi.