O karimova huquqshunoslik

qasddan sodir etilgan
deb topila-
di. Jinoyat tamom bo‘lgan payt ijtimoiy xavfli oqibat yuz
bergan vaqt deb topilgan qilmishlar to‘g‘ri yoki egri
qasd dan sodir etilgan bo‘lishi mumkin.
Agar shaxs o‘z qilmishining ijtimoiy xavfli xususiyati-
ni anglagan, uning ijtimoiy xavfli oqibatlariga ko‘zi yet-
gan va ularning yuz berishini istagan bo‘lsa, bunday ji-
noyat 
to‘g‘ri qasddan sodir etilgan
deb topiladi.
Agar shaxs o‘z qilmishining ijtimoiy xavfli xususiyati-
ni anglagan, uning ijtimoiy xavfli oqibatlariga ko‘zi yet-
gan va ularning yuz berishiga ongli ra vishda yo‘l qo‘ygan
bo‘lsa, bunday jinoyat 
egri qasddan sodir etilgan
deb
topiladi.
O‘z-o‘ziga ishonish yoki beparvolik orqasida sodir
etilgan ijtimoiy xavfli qilmish 
ehtiyotsizlik orqasida sodir
etilgan jinoyat
deb topiladi.
Jinoyatlar o‘z xususiyati va ijtimoiy xavflilik darajasi-
ga ko‘ra: 
ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan; uncha og‘ir
bo‘lmagan; og‘ir; o‘ta og‘ir jinoyatlarga
bo‘linadi.
Ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan jinoyatlarga
qasddan
sodir etilib, qonunda uch yildan ko‘p bo‘lmagan mud-
datga ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazo nazarda
tutilgan jinoyatlar, shuningdek, ehtiyotsizlik oqibatida
sodir etilib, qonunda besh yildan ko‘p bo‘lmagan mud-
datga ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazo nazarda
tutilgan jinoyatlar kiradi.
Masalan, savdo yoki xizmat ko‘rsatish qoidalarini kat-
ta qimmatda buzish, shunday qilmishlar uchun ma’muriy
jazo qo‘llanilgandan keyin sodir etilgan bo‘lsa, eng kam
oylik ish haqining bir yuz ellik ba 
ra varigacha miqdorda
jarima yoki besh yilgacha muay 
yan huquqdan mahrum
qilish yoxud bir yilgacha axloq tuzatish ishlari bilan ja-
zolanadi (JK, 189-modda).
Uncha og‘ir bo‘lmagan jinoyatlarga
qasddan sodir
etilib, qonunda uch yildan ko‘p bo‘lmagan muddatga
ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazo nazarda tutilgan
jinoyatlar, shuningdek, ehtiyotsizlik oqibatida sodir etilib,
125
VII b o b. Jinoyat huquqi

---

126
Huquqshunoslik
qonunda besh yildan ko‘p bo‘lmagan muddatga ozodlik-
dan mahrum qilish tarzidagi jazo nazarda tutilgan jinoyat-
lar kiradi. Masalan, tovarlar savdosi yoki xizmat ko‘rsatish
qoidalarini ko‘p miqdordagi qimmatda buzish, shu 
-
ningdek, savdo yoki xizmat ko‘rsatish qoidalarini
buzish — eng kam oylik ish haqining bir yuz ellik bara -
varidan uch yuz ba ravarigacha miqdorda jarima yoki ikki
yilgacha axloq tuzatish ishlari bilan jazolanadi.