O. I. Jalolov Buxoro davlat universiteti Amaliy

Sinflar 

Sinflar  cls  kengaytma  bilan  saqlanadi  va  aniqlanadi.Ya’ni  sinf.cls 

ko’rinishda.Quyidagi asosiy sinflar mavjud. 

article- 

fanga 

doir 

jurnallar,namoyishlar,qisqa 

hisobotlar,dasturiy 

hujjatlarda,taklifnomalar uchun qo’llaniladi. 

report-juda 

katta 

hisobotlar,ko’plab 

bo’limga 

ega 

bo’lgan 

kitoblarda,dissertatsiyalar uchun qo’llaniladi. 

proc

-

Dokladlar uchun 

letter

-

Hujjat va hujjat muallifi haqida ma’lumot kiritishda foydalaniladi. 

Ko’rinishi: 

\documentclass{letter} 

\begin{document} 

yozuvlar 

\end{document} 

book-odatiy kitoblar uchun. 

slides-slayd uchun.Shuningdek katta harflarda ortiqcha belgilarsiz ishlatiladi. 

Xususiyatlar 

Xususiyatlar qismini kiritish majburiy emas.Xususiyatlar kiitilmagan taqdirda 

Latex  aniqlangan  sinfga  qarab  Sinf  uchun  standart  xususiyatlarni  avtomatik 

aniqlaydi.Xususiyatlar  qismida  bir  necha  xususiyat  kiritish  ham  mumkin.Bunday 

vaziyatda  xususiyatlar  vergul  (,)  bilan  ajratiladi.Bir  necha  xususiyatlarni  keltirib 

o’tamiz. 

10pt,11pt,12pt-Hujjat  shriftini  o’rnatadi.Agar  birortasi  ham  ko’rsatilmagan 

bo’lsa avtomatik ravishda 10pt ni o’rnatadi. 

a4paper,  letterpaper  …-Varaq(sahifa)  o’lchamini  aniqlaydi.Ko’rsatilmagan 

holatda  letterpaper  ni  aniqlaydi.Shuningdek  quyidagilarni  ko’rsatish  mumkin. 

a5paper, b5paper, executivepaper va legalpaper. 

---

28 

 

 

fleqn-formulani chapdan tekislaydi 

leqno-formulaga chap tomondan raqam qo’yadi. 

titlepage,  notitlepage-Maqola  sarlavhasi  boshlanishi  yoki  yo’qligini 

ko’rsatadi.Ko’rsatilmagan holda article sinfida yo’qligini ko’rsatadi.report va book 

sinflarida esa boshlanishini ko’rsatadi. 

twocolumn-hujjatni 2 ta ustunga bo’ladi. 

twoside,  oneside-bir  yoki  ikki  tomonli  chiqarishni  aniqlaydi.Aniqlanmagan 

holda  article  va  report  sinflarida  bir  tomonli,book  sinfida  esa  ikki  tomonli 

chiqaradi. 

openright, 

openany-Asosiy 

sahifa 

qaysi 

sahifadan 

boshlanishini 

ko’rsatish.Faqat  tanlangan  sahifa  yoki  birinchi  sahifa  bo’lishi  mumkin.Bu 

xususiyat 

article 

sinfida 

ishlamaydi,report 

sinfida 

keyingi 

sahifadan 

boshlanadi,book sinfida esa tanlangan sahifadan boshlanadi. 

Misollar, 

1)\documentclass[11pt,twoside,a4paper]{article} 

LATEX hujjatning bu buyrug’idan hujjat asosiy shrifti 11,bosmaga chiqarish 

uchun 2 tomonli va qog’oz formati A4 ekanligini bilish mumkin. 

2)Qanday qilib ism familiya va hokazolar kiritiladi: 

\begin{letter}{Qudratov Mahmud\\ Buxoro vil. 

\\ Romitan tum} 

... 

\end{letter} 

Sana 

Sanani ham kiritish majburiy emas. Bu yerdagi sana Hujjat chiqarilgan sanani 

bildiradi.Kiritilmagan  taqdirda  Aniqlangan  sinfga  qarab  avtomatik  tarzda  joriy 

sana olinadi.Sana ko’rinishi quyidagicha:”YIL/OY/KUN” 

Masalan:  \documentclass[a4paper,12pt]{article}[2012/03/27] 

---

29 

 

 

Paketlar 

Siz 

hujjat 

yozayotgan 

paytda 

Latexning 

turli 

imkoniyatlaridan 

foydalanishingiz mumkin. Jumladan grafik,rangli yozuv va hokazolar. 

\documentclass  tugagandan  so’ng  hujjat  ko’rinishida  Latex  imkoniyatlarini 

kengaytirish  uchun  paketlardan  foydalanamiz.  Bunday  hollarda  turli  xil 

paketlardan foydalanishingiz mumkin.Paketlar 

\usepackage[xususiyatlar]{paket}[sana] 

buyrug’i orqali aktivlashtiriladi.Bu yerda paket paket nomi, xususiyatlar esa kalit 

so’zlar  ro’yhati  va paketning  maxsus  xususiyatlarini  o’rnatish.Latex  paketlari  sty 

kengaytmali  fayllarda  saqlanadi.Latex  paketni  o’qiyotganda  paket.sty  ko’rinishda 

o’qiydi.Shu  sabali  paket  nomini  to’g’ri  yozish(kengaytmasiz)  maqsadga 

muvofiq.\usepackage  da  ham  xuddi  \documentclass  ga  o’xshab  bir  vaqtni  o’zida  

bir necha xususiyat va paketlarni chaqirish mumkin. 

Masalan: \usepackage[dvips]{graphics,color} 

Latexdagi qatorlar bilan bog’liq buyruqlar bilan tanishamiz. 

\\ yoki \newline - yangi qatorga o’tish 

\newpage – yangi sahifadan boshlash