O. I. Jalolov Buxoro davlat universiteti Amaliy

Izoh(havola)lar
Ko’pchilik Microsoft offise word da ishlatiladigan izohlar(сноска) haqida
biladi.Biz bu bo’limda mana shunday izohlarni Latexda ko’rib o’tamiz.Izohlar
uchun Latexda maxsus \footnote buyrug’idan foydalanish mumkin.Izohlar yozish
Latexning barcha sinf va paketlarida mavjud bo’lib quyidagi ko’rinishda bo’ladi.
IZOH\footnote{o’xshash jumla} nomerlash ...
Agar izoh nomeri kiritilmasa avtomatik tarzda nomer qo’yiladi(birdan
boshlab).Agar izoh bir necha qatordan iborat bo’lsa yozilishi kerak bo’lgan
qatorlar orasiga bir necha bo’sh qator tashlash yetarli.Odatda har bir sahifa uchun
alohida izohlar yoki butun hujjat uchun bitta sanagich orqali izohlar yoziladi.Lekin

---

38
har bir sahifada xohlagan nomerli izoh hosil qilish mumkin.Buning uchun kvadrat
qavs ichiga izoh nomeri yoziladi.Masalan
16
:
Masalan\footnote[16]{Bu kodni Latexda yozib ko’ring}
Izohlarimiz har doim ham birdan boshlanmaydi.Yuqoridagi misolda birinchi
izohimiz o’n olti raqamli izoh bo’ldi.Demak keyingi izohlar ikkidan boshlanishi
kerak.Lekin biz avtomatik nomerlashni qo’llasak baribir o’n oltidan keyin yana
birdan boshlanadi.Bunday vaziyatlarda \footnotemark buyrug’idan foydalanish
mumkin.Masalan:
Masalan\footnote[16]{Bu kodni
\LaTeX da yozib ko'ring}
izoh\footnotemark
IZOH\footnote{Izohning
manosi bu yerda}
\footnotemark ni nafaqat yuqoridagi vaziyatlar uchun , balki tegishli izohlarni
o’zgartirish uchun ham ishlatish mumkin.Agar aynan qaysidir nomerdagi izohga
matn yozmoqchi bo’lsangiz \footnotetext buyrug’idan foydalanishingiz mumkin.
Aynan\footnotemark[26]
shunisi\footnotetext[26]{bu yerda yozilgan}
Bo’g’inlash
Hujjat yozish jarayonida agar qatordagi oxirgi so’z joriy qatorga sig’may
qolsa keyingi qatorga bo’g’inlab o’tkazish kerak bo’ladi.Bu usul o’quvchiga qulay
hisoblanadi.Latexda so’zlarni bo’g’inlash standart tarzda avtomatik emas.Bu turli
tillarning bo’g’inlash grammatikasi turli xil bo’lganligi sabablidir.Ammo Latex
so’zlarni o’zingiz xohlagandek bo’g’inlash imkonini beradi.Bu ish
\righthyphenmin buyrug’i asosida bajariladi.
\righthyphenmin=2
yozuvi oxirgi ikkita belgiga bo’ginlashga ruxsat borligini bildiradi.Bunday usul
uncha qulay bo’lmasligi mumkin.So’zlarni o’zimiz xohlagan ko’rinishda kiritish
uchun \hyphenation buyrug’idan foydalanishimiz mumkin.Masalan:

---

39
\hyphenation{harf-la-ri-dan}
Bu buyruqda so’zlarni yozayotganda ular orasida bo’sh qator bo’lishi mumkin
emas.