O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

Хрестоматия no  истории  древнего мира.  М.,  1991.70-71  стр
93

---

5-§.  Suriya,  Finikiya
Suriya  h o k im lar in in g  E x n a to n g a   xati
T unipdan  xat
Xat  buzilgan  Bobil  tilida
M isr  p o dshosiga,  bizning  x o ja m iz g a ,  se n in g   qullaring,  T u n ip 1 
shah rin in g   aholisi  shunday  deydi.  Ha,  senga  tinchlik  boMsin,  biz xoja- 
m iz n in g  o y o g ‘ iga yiqilam iz.
M e n in g   xojam!  S ening  quling,  T u n ip   shahri  s h u n d a y   deydi: 
“ K im   ilgari  T u n ip d a  jo y la s h g a n   edi?  M a n a x p e riy a   (a m m a tiv u s h )2 
u n g a  j o y la s h m a g a n   edim i?  Uni,  M isr  p o dshosini,  m e n in g   xojam ni, 
m a ’budlari  va  dar[axtlari]  “ m u ta s h ”  (naprillan)  T u n ip d a  yashagan 
edilar.  B izning  x o jam iz  o ‘z  keksalaridan  (a m m a ti)  biz  q a c h o n lard ir 
xojam iz,  M is r p o d sh o sig a   tegishli  em a sm id ik ,  deb  s o ‘rasinlar.
H ozirc-hi,  m a n a   20  yil  biz  p o d sh o g a  x o ja m iz g a   y o z a m iz .  Bizning 
c h o p a rim iz  (en d ilik d a)  podsho,  bizning x o ja m iz   oldida  turibdi!
H ozir  bizning  xojam iz,  podshodan  iltimos  qildik,  o ‘g 'li  A  [k]i  -  
Teshupani’  xojam iz  bizga  berishi  uchun  va  xojam iz  M isr podshosi4  Aki- 
Teshupani  bersin. N im a   uchun  po d sh o 5, xojam iz,  uni y o ‘ldan  qaytardi?
Endi  esa  A z iru 6  ularni7  sen in g   q u lin g d an ,  sening  b o g ‘boningdan 
o rq av aro td an   eshitdi  va  ularni  ...  Xatti  m a m la k a tid a   bosib  oldi.
Va  u n in g 8  q o ‘shini  va j a n g  aravalari  u shlanib qoldi, (sh u n d a) Aziru 
N i  shahri  bilan  qan d ay   qilgan  b o ‘lsa,  bizni  h am   sh u n d ay   qiladi.
A g a r  biz  tiyilib  tursak,  va  M is r   po d sh o si  bu  ishlar  b o ‘y ich a  tiyi- 
lib  tursa,  A z iru   bizni  bosib  o lm o q c h i  b o ‘layotganda,  sh u n d a   u  bizning 
x o ja m iz g a   qarshi  o ‘z  q o ‘ lini  c h o ‘zishni  istab  qoladi.
A g a r A ziru   Sim irga kirsa, sh u n d a  A ziru bizg a nisbatan y uragi  istagi 
b o ‘yicha  p o d s h o m iz   uyida  x o ja m iz g a 9   ch o ra  q o 'l la y d i.  Va  bunday 
ishlarga  nisb atan   bizning xo ja m iz   tiyilib turadi!
Endi  esa  Tunip,  sening  sh ah rin g   y i g ‘lam oqda,  va  u n in g   k o ‘z 
yoshlari  to ‘k ilm o q d a ,  uning  qoMini10  u sh la y d ig a n   hech  kim  y o ‘q.
20  yil  biz  podshoga,  x o jam izg a,  M i s r   p o d shosiga  y o z a m iz ,  lekin 
xo jam izn i  biror  b i r j a v o b   s o ‘zi  b iz g a c h a  yetib   kelmadi.