O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

Хрестоматия no истории оревиего мира. \f.. 1991 198 стр
224

---

I s k a n d a r n i p o d s h o Р о г b ila n j a n g i
P l u t a r x . I s k a n d a r . LX
Por6 bilan j a n g t o ' g ‘risida Isk an d ar 
o 'z
xatlarida batat'siI liikoya 
qiladi. U d u s h m a n qarorgohlari o 'rta s id a G id asp daryosi oq ib o ‘tadi 
deb x a b a r beradi. Fillarni oldinga q o ‘yib. Por keehish jo y i ustidan 
m untazain kuzatib bordi. Iskandar lagerda varvarlar unga o ’rganishi 
uchun har kuni kuchli shovqin k o 'ta rish n i buvurdi. Bir kuni oysiz 
k ech ad a Iskandar piyodalarni bir qism i va tanlangan otliqlarni o 'z i 
bilan olib, d u sh m a n la rd a n uzoq ketib, uncha katta b o 'lm a g a n orolga 
kechib o 'td i. S hu vaqtda ja la y o m g 'i r boshlandi, b o ‘ronli sham ol 
esdi, lagerda y ash in ch aq n ab turdi. Iskandarni k o ‘z oldida bir necha 
ja n g c h ila r y ash in bilan o 'ld ir ib kul qilindi, baribir oroldan suzib ketib 
qarshidagi q irg ‘o q q a tu rishga urindi. O b -h a v o vom onligi uchun G id a sp
toshib ketdi va qutirdi, k o 'p jo y la rd a q ir g 'o q yemirildi va u y e rg a suv 
shiddatli oqim bilan yugurdi, q u ru q lik k a yaqinlashislv m u m k in e m a s 
edi. chunki o y o q k o ‘pirgan d a ry o sirpanchiq tubiga tura o lm a s edi. 
sh u n d a hikoya qilishlaricha, Isk an d ar shunday hayqiradi: “ Afinaliklar, 
bilasizm i, sizni m a q u lla sh in g iz g a s a z o v o r b o ’lish uchun q a n d a y x avf- 
xatarga d u c h o r b o ‘la y a p m a n ? '\ O nesikrit shunday deydi, Isk an d arn in g
o 'z i ham x a b a r beradi, ular sollarni qoldirdilar va k o ‘krag g ach a 
suvga lushib, qo'IIarid a qurol bilan k e c h u v g a tom on harakat qildilar. 
Q ir g 'o q q a chiqib. Iskandar o tliqlar bilan piyodalardan 20 stadivga 
o ’zib ketib, o ld in g a yugurdi. Iskandar faraz qildiki, a g ar d u s h m a n la r 
otliq j a n g b oshlasa, ularni u yengil g ‘alaba qiladi, agar ular p iyodalarni 
oldinga chiqarsa, uning pivodasi o ‘z vaqtida unga q o ‘shilishga ulgu- 
radi. Bu tax m in larn i birinchisi am alg a oshdi. M ingta o tliqlar va olti 
y u z j a n g aravalari unga qarshi chiqdilar, u qoch ish g a m a jb u r qildi. 
Barcha arav alarg a ega b o ’Idi, otliqlardan to 'r t yuz kishi halok boMdi. 
Por tushundiki, Isk an d ar d aryodan kechib o ‘tdi, qolgan m a k e d o n la rg a
xalaqit berish uch u n j o y id a laqatgina uncha katta b o 'lm a g a n qism ni 
qoklirib, o 'z i n i n g butun q o 's h in i bilan unga qarshi chiqdi. Fillarni 
k o ‘rinishi va d u s h m a n n i k o 'p sonligidan q o 'r q q a n Isk an d arn in g o ’zi 
chap qan o tg a h ujum qildi, va K e n g a 7 o 'n g tom onga hujum qilishni 
buyurdi. D u s h m a n la r har ikki q a n o td a titradilar, h a m m a vaqt ular 
fillarga chekindilar, u y erda y ig 'ild ila r va u yerd an luijumga jip s la s h g a n
225

---

s a f bilan y a n a h u ju m g a tashlandilar. S h u n in g uchun j a n g o ‘zg aru v ch an
muvafTaqiyat bilan bordi va faqatgina sakkizinchi soatda d u sh m an larn i 
qarshiligi sindirildi.