O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet180/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

G epatolienal sindrom
jig a r va talo q n in g y o n m a-y o n (p arallel) 
shik astlan ish i b o i i b , talo q g ip erp laziy asi bilan nam oyon b o ‘ladi. 
G epatit, sirroz, B anti va G oshe k a sallik lard a uchraydi. Taloqning 
kattalashishi (splenomegaliya) jigarda qon aylanishining buzilishi yoki 
ikkita a ’zoning ham bir vaqtda shikastlanishi natijasida biriktiruvchi 
to ‘qima elem entlarining o‘sishi bilan b o g iiq b o iis h i mumkin. Taloq 
aso siy qon re z e rv u a rla rid a n b iri b o i g a n l i g i tu fa y li PG d a q o n
dim lan ish i, ta b iiy k i, yuqori d a ra jag a y e ta d i va bo shqa a ’z o la rg a
q a ra g a n d a ilg a riro q riv o jla n a d i. A m m o jig a r s h ik a s tla n is h id a
splenom egaliyani faqat PG bilan tushuntirib b o im a y d i. Ikkita a ’zo 
ishinin g q o ‘sh ilg an holda b uzilish i u la rg a xos k o ‘p gina um um iy 
xususiyatlar bilan ham tushuntiriladi. Bulardan biri jig a r va taloqning 
retikuloendotelial to ‘qimaga boy b o iis h i, y a ’ni modda alm ashinuvi, 
immunitet va gemoliz kabi bir xil jarayonlarda ishtirok qilishi. Ikkinchi 
bir xususiyati, ulardagi kengaytirilgan qon o ‘zani va qonning sekin 
oqishi. Shunday qilib, jigar va taloq kattalashishining birga qo‘shilishi 
ulaming turli sabablar ( infeksiya -to k sin la r) ta ’sirida kasallik jarayoniga 
bir vaqtda jalb qilinishi bilan tushuntirilishi mumkin.
S a riq lik (icteru s) jigar, o 4 y o ila ri shikastlanishida rivojlanadigan 
va teri q atlam i, sh illiq q avatlarning sa riq rangga b o ‘y a lish i b ila n
kechadigan sim ptom okom pleks hisoblanadi.
A gar qonda bilirubin miqdori 0,05 g/l dan (34 mkmol/1) k o ‘p b o isa , 
teri sariq rangga b o ‘yaladi. Sariqlikning uchta turi tafovut qilinadi:!) 
mexanik; 2) parenximatoz; 3) gemolitik.
Mexanik (jigar usti) sariqligi.
Bu sariqlik o ‘t yollarm ing to ii q va 
qisman bekilishi natijasida rivojlanadi. Sariqlik chaqiruvchi sabablar: 
jigar va umumiy o ‘t naychasining tosh, o‘sma, parazitlar bilan bekilishi, 
o‘t y o ila rin in g kistalar bilan qisilishi va operatsiyadan ke>in hosii


b o ‘ladigan chandiq natijasida torayishi, o‘t pufagi innervatsiyasining 
buzilishi natijasida diskineziyaga uchrasbi va b. lar bo'iishi mumkin. 
M ex an ik sariq lik d a qonda asosan bevosita (b o g ‘iang an) bilirubin 
m iq d o ri k o ‘p a y a d i. S iy d ik d a u ro b ilin b o 'lm a y d i, a x la t b ila n
skerkobilinning ajralishi kamaygan yoki o‘t yo‘llari qisman bekilishida 
birm uncha oshgan bo ‘ladi. Q onda o ‘tning boshqa tarkibiy qism lari, 
shu jum ladan, zaharli xususiyatga ega bo‘lgan o 't kislotalari (xolemiya) 
ham aniqlanadi. Bu bilan teri qichishi, bradikardiya, gipotoniya singari 
s im p to m la m in g p ay d o b o ‘lis h i tu sh u n tirila d i. 0 ‘tn in g ich ak k a 
tushm asligi natijasida unda hazm jarayoni keskin buziladi, k o ‘pincha 
ovqatlardagi yog‘ning 70% gacha bo'lgan miqdori axlat bilan ajraladi. 
Jigar osti sariqligiga qon ivishi tezligining pasayishi ham xos va u 
ichakda vitam in К s o 'rilish in in g b uzilishi va jig a rn in g oqsil hosil 
qiluvchi funksiyasining ishdan chiqishi bilan bog‘liq.
J ig a r (parenxim atoz) sa riq lig i. Infeksion
jaray o n lard a (virusli 
gepatit, Vasilev-Veyl kasalligi), fosfor, xloioform, margimush, efir va 
b. lar bilan zaharlanganda rivojlanadi. Qon tom ondan o ‘zgarishlar: 
bevosita biluribinning bo‘lishi, bilvosita bilirubinning k o ‘payishi, o ‘t 
kislotalarining uchrashi. Siydikda urobilinogen miqdorining ko‘payishi 
xos. B undan tashqari siydikda o ‘t kislotalari aniqlanadi. Siydikning 
q o r a m tir tu sd a b o ‘lis h i b iliru b in e m iy a (b e v o sita b iliru b in ) va 
urobilinuriyaga (qonga ichakdan so'rilad ig an va jigarga tushadigan 
urobilinogenning o ‘zlashtirilishi, y a’ni bilirubinga aylanishi buzilgan) 
bog‘liq.
Jigar sariqligining jigar - hujayrali, xolestatik va enzimopatik xillari 
farq qilinadi. Birinchi xilida jigar funksiyasining kompleks buzilishiga 
xos m etabolizm jarayoni va bilirubin transporti o ‘zgarishlari kuzatiladi. 
Jigar-hujayrali sariqlik asosida jig a r hujayrasi yetishmovchiligiga olib 
keladigan gepatotsitlar funksiyasi va strukturasining shikastlanishi -
sito litik sindrom yotadi. X olestatik sariqlik yoki jig a r ichi xolestazi 
m ustaqil o ‘zgarish yoki k o ‘pincha sitolitik sindrom asorati sifatida 
nam oyon bo‘ladi. 0 ‘t to ‘p!anishi (xolestaz) ham gepatotsitlarda - o ‘t 
k o m p o n en tla ri m eto b o lizm i b u z ilg a n h o latlard a ham o ‘t y o 'lla ri 
tom onidan kuzatilishi mumkin. Enzimopatik sariqlik nasliy pigmentli 
gepatozlarda rivojlanadi, unda bilirubin almashinuvining jig a r ichi u 
yoki bu fazasi buziladi. Am m o jig arn in g bilirubin alm ashinuvi bilan 
bo g ‘liq b o ‘lmagan funksiyasi uncha o ‘zgarmaydi.
Parinxim atoz sariqlikda yurak-tom ir tizimi tomonidan bradikardiya, 
g ip o to n iy a (ad ash g an n erv n in g o ‘t k islo tala ri bilan q itiq la n ish i)


kuzatiladi. O IT (oshqozon-ichak trakti)da yo g 'lam ing hazm bo'lishi, 
y o g 'd a enivchi vitam inlar so 'rilish in in g b uzilishi, d ispetik holatlar 
u chraydi, ax lat ran g siz la n a d i (axolik a x la t), jig a m in g fu n k sion al 
buzilishlari yaqqol ko'rinadi.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish