O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet170/219
Sana29.04.2022
Hajmi11,17 Mb.
#593222
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   219
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

to rm o zla a a d i
va jin s iy b e z la r a tro fiy a g a
uchraydi. Bu q izlarda v irilizm (m askulinizatsiya), o ‘g ‘il bolalarda 
v aq tidan ilgari jin siy rivo jlanish belgilarining paydo bo ‘lishi bilan 
n am oyon b o ‘ladi.
Endokrin patologiya sababi periferik (bezdan tashqari) gormonlar 
faolligi mexanizmlarining buzilishi, jumladan gormonlaming oqsil bilan 
b o g ‘la n ish i, sirk u la siy a q ilib y u ru v ch i gorm on, ayn iq sa, gorm on 
re tse p to rla ri b lok adasid an iborat b o ‘lishi m um kin. S hunday qilib, 
endokrin patologiyalarning etiologik om illari gipotalam ik, gipofizar, 
paragipofizar regulatsiyaning buzilishlari, bezning o ‘zida gorm onlar 
sintezi siljishi bilan kechuvchi ferm entlam ing genetik defektlari va 
g o rm o n la r fa o llig in in g bezdan tash q ari m ex anizm larining ishdan 
chiqishi b o ‘lishi mumkin.
A d en o g ipo fiz p ato fizio lo g iy asi. Somatotropin (o ‘sish gorm oni) 
gipersekretsiyasida gipofizar gigantizm va akrom egaliya rivojlanadi. 
A krom egaliya va g ip o fizar gigantizm bir xil patologiyaning turlari 
hisoblanadi.
Akromegaliya
(yunoncha «акгоп» - «oxirgi, eng chetki», «mega» 
- «katta») kasallik b o ‘lib, u skeletning noproporsional o ‘sishi, yumshoq


to‘qimalar va ichki a ’zolar kattalashishi bilan xarakterlanadi. K o‘pincha 
20 - 40 yoshlarda rivojlanadi.
G ig a n tizm
k a s a llik b o ‘lib, u n g a s k e le t, b o sh q a a ’zo va 
to‘qimalaming o ‘sish gormoni ko‘p ishlab chiqarilishi natijasida, yoshga 
mos kelmaydigan proporsional o‘sish (erkaklar bo'yi 200 sm, ayollar 
190 sm dan yuqori) xos.
E tio lo g iy a si.
tfa s a llik la rn in g s a b a b i n o m a ’Ium . U la rn in g
rivojlanishiga kalla suyagi travmasi (kontuziya, boshning lat yeyishi 
va h.k.), homiladorlik, о ‘tkir va surunkali infeksiyalar (gripp, toshmali 
va ich terlam a, qizam iq, zaxm ), ru h iy travm a, gipotalam ik sohada 
y a llig ia n is h jarayo ni, kulrang do‘m boqcha jaro h a tla n ish i, genetik 
omillar sharoit tug‘diradi.
Patogenezi.
Somatotrapin gormoni k o ‘p ishlab chiqarilishi o ‘sish 
jo y i o chiq h o latd a g ig an tizm , m u sh ak t o ‘q im aIari, ich k i a ’z o la r 
o ‘lch a m in in g k a tta la s h is h ig a (sp la n x n o m e g a liy a ), e p ifiz a r so ha 
b e k ilg a n d an s o ‘ng esa, y u m sh o q t o ‘q im a la r k a tta la s h is h i b ila n
birgalikda, oyoq -qo ‘llar, kalla suyagi disproporsional kattalashishiga 
va qalinlashishiga (akromegaliya) olib keladi.
Its e n k o -K u s h in g k a s a llig i
- m iy a p o ‘s tlo g ‘i o sti v a u stu n
tu z ilm a la r i ( g ip o ta la m u s , ta la m u s , r e t i k u ly a r f o r m a ts iy a )
shikastlanishi va keyinchalik unga gip o fiz, buyrak usti bezlarining 
q o ‘s h i!ish i b ila n b o g ‘liq k a s a llik . K o 'p in c h a a y o lla rd a 2 0 - 4 0
yoshlarda rivojlanadi. Bu kasallik 1924-yilda rus nevropatologi N. 
M. Itsen k o to m on id an o ‘rta m iya s h ik a stla n ish id a v a 193 2-yilda 
a m e r ik a lik n e y ro x iru rg K u s h in g to m o n id a n x u d d i s h u n d a y
s im p to m o k o m p le k s g ip o fiz o ld in g i q is m i b a z o fil a d e n o m a sid a
yo zilgan .
Etiologiyasi
. Kasallik sababi to‘la aniqlanmagan. Uni kalla-m iya 
tra v m a si y o k i ru h iy tra v m a , in fe k s io n k a s a llik la r, a y n iq s a , 
n e y ro in fe k s iy a la r 
( e n s e fa lit, 
m e n in g it, 
a ra x n o e n s e fa lit), 
intoksikasiyalar, gipofiz o ‘smasi, homiladorlik, tug‘riq, klimaks davrida 
gormonal qayta qurilishlar va b. bilan bog'lashadi.
Patogenezi.
Kasallik patogenezi gipotalam o - gipofizar - buyrak 
usti bezi tizimi regulatsiyasi m exanizm larining buzilishi bilan bog‘liq 
(Potemkin V. V., 1986). Bu buzilishlar MAT ning serotonin va dofamin 
retseptorlari tomonidan ro ‘y beradi. Serotonin CRF - kortikotropin -
kortizol tizim i faolligini oshiradi, dofam in esa uni torm ozlaydi. Bu 
kasallik d a dofam in m ediatorlarin in g torm ozlo v chi t a ’siri v a unga 
retsep to rlarn in g sezgirligi kam ayadi. N atijad a CRF (k ortiko tropin


rilizing om il) sekretsiyasi mediator nazorati buziladi, kortikotropin hosil 
bo 'lish i kuchayadi va bu o ‘zgarishlar kasallikning asosiy patogenetik 
omili hisoblanadi. Kortikotropin gormoni gipersekretsiyasi buyrak usti 
b e z i k o p to k c h a va to ‘r h u d u d i fu n k siy a sin i k u c h a y tira d i. 
G lu k o k o rtik o id g o rm o n la ri h o s il b o ‘lish in in g o sh ish i a rte ria l 
gipertenziya, osteoporoz, yiriq ten cho‘zilishi tasmalari (striylar) hosil 
b o ‘lis h ig a , s e m iris h , in fe k s iy a la r g a n isb a ta n re z is te n tlik n in g
kam ayishiga, to qandli diabet (steroid diabet) rivojlanishigacha yetib 
b o ru v c h i k a rb o n s u v la r a lm a s h in u v in in g b u z ilis h ig a , a n d ro g e n
gormonlari sekretsiyasi buzilishi esa - tuxumdon funksiyasi buzilishiga, 
akne (yog* a jra tu v c h i b e z la rn in g y a llig 4lanishi n a tija s id a terig a
husnbuzarlar toshishi) va gipertrixoz (sertuklik)ga olib keladi.
A d e n o g ip o fiz fu n k siy a si y e tish m o v c h ilig i g ip o fiz ar n anizm 
adipozogenital distrofiya va Sim m onds-Shien sindromi (gipotalamo -
gipofizar kaxeksiya, tug‘riqdan keyingi gipopituitarizm) bilan namoyon 
b o ‘ladi.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   219




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish