O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

Mavzuni og*zaki muhokama qilish. Amaliy ishlarni mustaqil
bajarish va amaliy ko(nikmalarni o*zlashtirish
Quyidagi ishlar bajariladi:
1) о ‘tk ir ekzo g en g a z s iz a tsid o zd a ta sh q i n a fa s o 'z g a r is h in i
о 'rganish;
2) kislo ta -a so s m uvozanatining organizm reaktivligiga ta ’sirin i
о rganish.
Talaba: 1) kalam ushda ekzogen g azsiz atsidoz chaqirish, uning 
kom pensatsiya va dekom pensatsiya fazalarid a tashqi nafas holatini 
ifo d alash , k o m pen sato r rea k siy ala r m ex an izm in i tu sh u n tirish ; 2) 
quyonda o‘tkazilgan tajribada narkotik ta’sirga organizm reaksiyasining 
k islo ta-aso s m uvozanati holati nuqtai nazardan qiyoslash. O lingan 
natijalarni tahlil qilish.
Tajriba (eksperiment) bayonnomasi va xulosalarni yozish
Talaba m ustaqil ravishda bajarilgan ishlarga bayonnom a tuzadi, 
natijalarni tahlil qiladi, xulosalar shakllantiradi.
Vaziyatli masalalarni yechish
1-masala.
56 yoshli, Yu. ism li bem or terapevtik klinikaga o ‘pka 
emfizemasini davolash bo‘yicha yotqizilgan.
Obyektiv tekshirishda: ko‘krak qafasi bochkasim on shaklda. Yurak 
chegaralari o ‘ng tom onga kengaygan. Tonlari pasaygan. 0 ‘pkaning 
pastki qismlarida quticha tovushi eshitiladi. 0 ‘pka chegaralari pastga 
tushgan, ek sk u rsiy asi kam aygan, n afas susay g an, nafas ch iq a rish
cho‘zilgan. A uskultatsiyada quruq xirillash eshitiladi. Rentgenologik 
tekshirishlarda o ‘pka maydoni tiniqligining kengayganligi aniqiangan. 
Kislota-asos muvozanatini tekshirishda: pH 7,36, p C 0 2 = 56 mm sim. 
ust., W - 50 mmol/1, SB = 29 mmol/1, VE = + 6 mmol/1.
1. B em orda k is lo ta -a s o s m u v o za n a ti q an d ay va nim a uch un
o ‘zgargan?
2. Bu m isolda KAM qaysi k o ‘rsatkichining o ‘zgarishi birlam chi, 
qaysilari ikkilamchi bo‘ladi?
2-masala.
38 yoshli, K. ismli bemor tetanik talvasa xurujlari bilan 
keltirilgan. Anam nezdan m a’lum bo‘lishicha, bemorni keyingi 6 oy 
davomida kuchli zarda qaynashi, nordon kekirish, ba’zan qusish, qabziyat 
bezovta qilgan. Zarda qaynashi tufayli doimo choy sodasini qabul qilgan. 
Kislota-asos muvozanati tekshirilganda: pH - 7,5, pC 02 = 38 mm sim. 
ust., W = 57 mmol/I, SV - 30 mmol/1, VE = + 12 mmol/I.

---

1. B em orda k islo ta-a so s m uvozanati buzilishining qaysi shakli 
m avjud?
2. K islota-asos muvozanati buzilishining bevosita sababi nima?
3. K A M o 'z g a r is h la r i te ta n iy a riv o jla n is h ig a o lib k e lis h i 
m um kinm i?
3 -m asala.
62 yoshli, K. ism li bem or shifoxonaga o g ‘ir ahvolda 
o lib k e lin g a n . B e m o rn in g h u sh i y o ‘q o lg an , ran g i o q a rg a n , yuz 
qiyofasi jid d iy la sh g a n . Terisi quruq, chuqur nafas e ’tib om i o 'z ig a
jalb qiladi. C hiqarilayotgan nafasdan atseton hidi keladi. AB 80/50 
m m sim . ust. ga teng, puls 1 daqiqada 100 m arta, kichik to 'liqlikka 
eg a. B e m o rn i o lib k e lg a n q o rin d o s h in in g m a ’lum q ilis h ic h a , u 
qandli d iab et bilan kasallangan. O xirgi vaqtlarda bem or ko'p incha 
o v q a tla n is h r e j i m i n i b u z g a n . B u n d a n b ir n e c h a k u n ilg a r i u 
o v q a tla n is h b ila n b o g 'liq to k sik o in fe k siy a n i boshd an kechirg an. 
T e k sh irish d a s iy d ik d a k o 'p m iq d o rd a k eton tan a c h a la ri topilgan. 
B em orga kom pleks terapiya, shu jum ladan, insulin va venaga natriy 
b ik a r b o n a ti e r itm a s in i y u b o ris h ta v s iy a q ilin g a n . O 'tk a z ilg a n
te ra p iy a tu fa y li b e m o rn i o g 'i r ah v o ld a n q u tq a rish g a e rish ilg a n . 
K islo ta -a so s b alan sin i tekshirish natijalari jad v ald a keltirilgan ( 4 - 
jad v al).
1. 
Bem orda shifoxonaga olib kelinganda KAM buzilishining qaysi 
shakli m avjud b o 'lgan ?
3. 
Bem orga bundan keyin natriy bikarbonatni yuborishning hojati 
borm i?
4
-
jadval
K o 'reatk ich lar
D avolashgacba
Davolaab
kun lari
2
3
pH
7, 28
7, 34
7,44
p C 0 2, mm sim. ust.
20
36
49
W , m m ol/I
31
39
51
SB, m m ol/l
12
18
29
VE m m ol/l
- 15
- 9
+ 6
Integratsiya am alga oshirilishi lozim bo'lgan fa n la r
1. B olalar kasalliklari va ichki kasalliklar.
2. Infeksion kasalliklar.
3. A nesteziologiya va reanim atologiya.

---

MAVZU:
A so siy a lm a s h in u v , o c h iik va v i t a m i n l a r y e tis h m o v c h ilig i 
patofiziologiyasi
M ash g‘ulot m aqsadi. Talaba quyidagilarni bilishi kerak:
1) asosiy almashinuv buzilishlarining eng muhim sabablari;
2 ) ochiik sabablari va patogenezi, uning turlari, bosqichlari, modda 
almashinuvi va organizm fiziologik ftmksiyalarining buzilishlari;
3) o ch iik h o latid ag i k alam u sh d a g az alm ash in u v i tek sh irilish i 
mobaynida asosiy alm ashinuvni m ustaqil aniqlash;
4) e k sp erim en tal h ay v o n lar (sic h q o n , k alam u sh , to v u q ) to ‘liq
ochligida tana og ‘irligi, hayot davom iyligi va boshqa k o ‘rsatkichlar 
o'zgarishini tahlil qilish;
5) m odda alm ashinuvi patologiyasida genetik om illar aham iyati 
ham da yosh bolalarda oq sil-k alo riya yetishm ovchiligi xususiyati va 
oqibatlarini tahlil qilish;
6) giper 
gipo 
avitaminozlar sabablari va patogenezi, shuningdek 
u la rn in g m u him s h a k lla rid a m o d d a a lm a s h in u v i v a fiz io lo g ik
uinksiyaiar buziiisniari.
AUDITORIYADAN TASHQARI MUSTAQIL TAYYORLANISH