O ʻ zbekiston respublikasi oliy va o ʻ rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

1.2.4-jadval 
“Katta sakkizlik” mamlakatlari markaziy banklari faoliyatining eng muhim 
maqsadlari
(2010-yil yanvar holati boʻyicha)
Pul-kredit 
organlari
Pul-kredit siyosati maqsadlari
FRT AQSH
Yuqori bandlik, barqaror narxlar va foiz stavkalari barqarorligi maqsadlariga 
samarali koʻmak berish
Kanada Banki
Iqtisodiy faoliyatning asosiy natijalariga va past, barqaror va oldindan aytsa 
boʻladigan inflyatsiyani saqlash yoʻli bilan kanadaliklarnig turmush sifatini 
yaxshilashga yordam berish
Angliya Banki
1. Narx barqarorligi (narxlar barqarorligi va milliy 
valuta
ga ishonch).
2. Moliyaviy barqarorlik (moliyaviy tizimga tahdidlarni aniqlash va kamaytirish)
Fransiya Banki
Narxlar barqarorligini ta’minlash (yevrozonada Maastrixs kelishuviga muvofiq)
Nemes 
Bundesbank
Narxlar barqarorligini ta’minlash (yevrozonada Maastrixs kelishuviga muvofiq)
Italiya Banki
Narxlar barqarorligini ta’minlash (yevrozonada Maastrixs kelishuviga muvofiq)
Yaponiya 
Banki
Maqsadlari:
- banknotalar emissiyasi, shuningdek valuta va pul-kredit boshqaruvi; 
- moliyaviy tizimni tartibli ishlashiga yordam beruvchi banklar va boshqa moliyaviy 
institutlar oʻrtasida uzluksiz hisob-kitoblarni ta’minlash.
Manba: Моисеев С. Р. Денежно-кредитная политика: теория и практика: учебное. Пособие. 
–М.: Московская финансово-промышленная академия, 2011. С. 196. 
Har bir markaziy bank bir qator oʻzgaruvchilarning maqsadli qiymatlaridan 
kelib chiqib monetar siyosat yurgizishning aniq strategiyasini ishlab chiqadi. Bu 
maqsadli qiymatlarga erishish strategik maqsadlarga mos tushadi. Markaziy bank 

---

21
inflyatsiya va ishsizlikning maqsadli qiymatlarini tasdiqlagandan soʻng, u bandlik 
va narxlar darajasiga bevosita ta’sir etuvchi koʻrsatkichlar roʻyxatini (oraliq 
maqsadlarni) belgilaydi. Ammo markaziy bank instrumentlari xatto oraliq 
maqsadlarga ham toʻgʻridan-toʻgʻri ta’sir koʻrsata olmaydi. Shuning uchun, u 
boshqa oʻzgaruvchilar toʻplamini – operatsion (taktik, instrumental) maqsadlarni 
aniqlaydi.
Oraliq va operatsion maqsadlardan foydalanib, markaziy bank oʻtkazilayotgan 
monetar siyosatning toʻgʻriligiga, uning inflyatsiya va ishsizlik darajasiga ta’siri 
paydo boʻlmasdanoq ishonch hosil qilishi mumkin. 1.2.5-jadvalda markaziy bank 
pul-kredit 
siyosatining 
instrumentlari 
va 
strategik, 
oraliq, 
operatsion 
maqsadlarining oʻzaro bogʻlanishi koʻrsatilgan.