O ʻ zbekiston respublikasi oliy va o ʻ rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 
2.1.2-jadval
Mintaqaviy valuta tizimining strukturaviy elementlari
Tizim elementlari 
Tizim turlari 
Yevropa valuta tizimi 
Yevropa valuta-iqtisodiy ittifoqi 
1 
2 
3 
Valuta nomi 
EKYU 
YEVRO 
Oʻzaro ayirboshlash shartlari 
Yevropa ittifoqi mamlakatlari 
milliy valutalarining erkin 
konvertatsiyasi 
Ittifoq mamlakatlari uchun 
yagona bitta valuta 
Valuta paritetlarining 
unifikatsiyalangan rejimi 
EKYU valuta kursining SDRga 
nisbatan belgilanishi 
EKYUdagi auvarlarning 1:1 
nisbatan YEVROga oʻtkazilishi 
Valuta kursi rejimi 
12 ta davlatning valuta savatiga 
nisbatan aniqlangan. EKYU 
paritetiga nisbatan har bir alohida 
valutaning +-15 foiz tebranishiga 
ruxsat etilgan
YEVRO valuta kursi birja 
kursining erkin tebranishidan 
kelib chiqqan holda aniqlanadi 
Xalqaro valuta likvidligidan 
foydalanish 
Milliy oltin-valuta zahiralari va 
EKYUni oltin hisobiga 25 % 
ta’minlash 
Yevropa Markaziy bankidagi 
yagona valuta zahiralari va 
XVFdagi milliy zahira 
pozitsiyalari
Xalqaro hisob-kitoblarning 
asosiy unifikatsiyalangan shakli
 
Xalqaro Savdo Palatasining 1930-1932 yillarda imzolangan “Xalqaro 
akkreditivlar toʻgʻrisida”gi, “Inkasso toʻgʻrisida”gi va “Chek 
muomalasi toʻgʻrisida”gi umumlashtirilgan qoidalari
 
Valuta va oltin bozori rejimi 
Markazlashtirilmagan banklararo va birja valuta bozorlari va oltin 
bozorlari faoliyat koʻrsatadi 
Valutani tartibga solish va 
nazorat qilish organlari 
Valuta siyosatini yurgizish boʻyicha: Yevropa ittifoqining parlamenti 
va hukumati. Qonunchilik aktlariga koʻra: parlament. Normativ 
boshqaruv va nazorat: Yevropa ittifoqi hukumati, Yevropa Markaziy 
banki 
Manba: Моисеев С.Р. “Международные валютные и кредитные отношения”. М.: Дело и 
сервис 2003г
Markaziy bankning valuta siyosati uning Valuta siyosatining shakli va oʻrni 
mamlakatning valutaviy-iqtisodiy holati, jahon xoʻjaligidagi evolyutsiyasi hamda 
oʻrni bilan aniqlanadi. Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan olib 
borilayotgan valuta siyosati inflyatsiyaga qarshi siyosat olib borish yoʻli bilan 
milliy valutaning toʻlov qobiliyatini mustahkamlashga, toʻlovlar va hisob-kitob 
tizimini takomillashtirishga yoʻnaltirildi. 
2.1.3 – jadvalda xalqaro amaliyotda qabul qilingan qoidalarga asosan har 
qanday davlatning milliy valutasi 3 harf bilan belgilanadi. Bunda ushbu harflarning 
boshidagi 2 tasi mamlakatni, 3-esa valutaning nomini koʻrsatadi. Masalan, US – 
Qoʻshma Shtatlar: D – dollar: USD – Qoʻshma Shtatlar dollari (840) yoki GBP – 

---

33
Buyuk Britaniya funt sterling (826), GB – Buyuk Britaniya, P-(paund) kabi 
ifodalanadi.