O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.004.031. БМИ. 2014 й. 

---

12 
mamlakatlar (Meksika, Vetnam, Uganda, Kipr)dagi xalqlar ancha yoshlik 
chog’idan boshlab laktoza aktivligi pasayib qolishi hollari ko’p uchraydi 
Sut yog’i. Sut yog’i ham, xuddi ovqatga ishlatiladigan boshqa yog’lar 
singari, birinchi galda odam organizmi uchun boy energiya manbaidir. Hayot 
faoliyatining plastik, tiklovchi va boshqa jarayonlarida ham uning ahamiyati 
beqiyos.
Sut yog’i bir qancha xususiyatlari bilan xarakterlanadi, shu xususiyatlari uni 
xayvon va o’simliklardan olinadigan boshqa yog’lardan ajralib, ustunlik qilib 
turadi. Bu yog’ning suyuqlanish harorati past 27-35
0 
bo’ladi. Bu odam tanasi 
haroratidan ko’ra pastdir. Shu sababdan sut yog’i odam ichagida suyulib, osonroq 
singadi. Yog’ning sutda diametri o’rtacha 2-3 mikron keladigan mayda-mayda 
yog’ tomchilari ko’rinishida bo’lishi ham yordam beradi. Sut yog’ida stearinat 
kislota kam. Mana shularning barchasi sut yog’i singuvchanligining yuqori (98%) 
bo’lishini ta’minab beradi. 
Sut yog’ibiologik jihatdan olganda hammadan ko’ra to’la qimmatlidir. 
Uningtarkibida hozirgi vaqtda ma’lum bo’lgan yog’ kislotalasi bor. Shular orasida 
organizmning o’zida sintezlanmasdan, balki, odamning ovqati bilan birga 
organizmga kirib tushishi zarur bo’lgan, ajratib bo’lmaydiganlari ham bor. Hayvop 
va o’simliklardan olinadigan boshqa yog’larda kislotalar soni 5-7 tadan ortmaydi. 
Sut yog’ida yarim to’yinmagan yog’ kislotalari borligi juda muxim bo’lib 
ateroskleroz paydo bo’lishiga yo’l qo’ymaydi. Shular orasidan amino kislotalar 
ayniqsa muhimdir. O’simlik yog’larida bu kislota mutlaqo bo’lmaydi. Barcha 
hayvon yog’larida esa juda kam bo’ladi. Sklerozga qarshi boshqa moddalar – 
fosfatidlar ham sut yog’ida ko’p. Ular yog’larning so’rilish jadalligiga hal qiluvchi 
ta’sir ko’rsatadi. Fosfatidlarda bo’ladigan fosfor nerv sistemasining oziqlanishi 
uchun zarur. Sut yog’ida sterinlar ham bor. Bular orasida ergosterin ayniqsa 
muhim, u quyosh nurlari yoki ultra binafsha nurlar ta’sirida D
2 
vitaminiga 
aylanadi. Sut yog’ida A, D, Ye va K vitaminlari erigan xolda bo’ladi, boshqa 
yog’larda esa bu vitaminlar deyarli uchramaydi.
Бажарди 
Рахбар
Tilavov X 
Eshonqulov M