O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.004.031. БМИ. 2014 й. 

---

56 
Hozirgi vaqtda dunyoda sut ishlab chiqarish bo’yicha - Isroil, Daniya, 
Norvegiya mamlakatlarida ishlab chiqarilayotgan sutda bakteriyalar soni kam va 
eng sifatli ekologik toza sut hisoblanadi. 1 ml. sutda 350. 000gacha somatik 
hujayralar bo’lsa - bunday sut normal sut hisoblanadi va 0-1 ball beriladi.
Agar somatik hujayralar soni 1 ml. sutda 500. 000 dan oshib ketsa, bunday 
sut mastit bilan kasallangan sigir suti ya’ni, patologik sut hisoblanadi va 3- 4 ball 
beriladi. ("qoramollarda mastit kasalligi". Doktor - Artur Saran).
Hozirgi paytda 1 ml. Sutda 400. 000dan kam somatik hujayralar bo’lsa 
jahon bozorida sotish mumkin.
Lekin, hozir dunyo bo’yicha eng sifatli sut ishlab chiqarayotgan davlatlarda 
1 ml. sutda - 420. 000 dona somatik hujayralarni tashkil qilyapti. Ana shu 
ko’rsatkichni kamaytirish 400. 000 dona ko’rsatkichga tushirish chora-tadbirlari 
ishlab chiqilmoqda.
Isroil mamlakatida 1993 yildan boshlab somatik hujayralar sonini 
kamaytirish ishlari boshlangan va ancha muvaffaqiyatlarga erishilgan.

U yerda mastit kasalli sigirlar suti alohida sog’ilib, to’kib tashlanadi; 

Antibiotik yuborilgan sigir sutini zavodga yuborish mumkin emas, bunday sut 
umumiy sutlar sifatini tushirib yuboradi.

Bunday sutni yuborgan shaxslar Davlatga katta jarima to’laydilar va suti qabul 
qilinmaydi.
Shuning uchun mamlakatdagi xo’jaliklarda mastitning oldini olish, 
tozalikka, sut sifatiga qattiq rioya qilish talabi juda kattadir.
Davlat sut zavodlarida, kichik zavodlarda, sutni qayta ishlash korxonalarida 
sut sifatini tekshiruvchi zamonaviy kompyuterlar bo’lib, sutning kimyoviy 
tarkibini va yuqorida aytilgan barcha ko’rsatkichlarni aniq ko’rsatib beradi.
Mamlakatda rejadagidan ortiqcha ishlab chiqarilgan sut hisobiga sifati past 
sutlar to’kib tashlanadi.
Isroilda sog’lom sigirlar ustidagi seleksiya ishlari juda yaxshi rivojlangan 
bo’lib, mastit kasaliga qarshi chidamli sigirlar ustida ish olib boriladi va nasli 
kasallikdan "tozalanadi".
Бажарди 
Рахбар
Tilavov X 
Eshonqulov M