О. Қ у д р а т о в с а н о а т э к о л о г и я с и

1-бош ланғич тиндиргич; 2-аэратор; 3-аэротен н и к ;
4-реген ератор; 5-иккилам чи тиндиргич.
f
13-Расм. Сунъий биологик тозалаш.
1-оқовасув келадиган қувур; 2-ф ильтр кам ера, 3-қисилган ҳаво берувчи
қувур; 4 -су в пуркагич; 5-ф ильтр тулдиргич; 6-тур; 7-тоза сув қувури.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

экинлар ҳосилдорлиги кескин камайиб кетмоқда; денгиз сув сат- 
ҳининг пасайиши туфайли Амударё ва Сирдарё дельтасидаги тўқ- 
айзорлар, яйловлар, ўтлоқлар қуриб қайта чўлга айланмоқда; ден- 
гиз атрофидаги районлар ер ости сув сатҳи пасайиб, чорвачилик 
учун озуқа бўладиган ўсимликлар қуриб, кўчма қумлар майдони 
ортмоқца.
Агар Орол тақдири тезда ҳал қилинмаса келахақда унинг 
ўрнида Орол чўли вужудга келади. Бунинг учун келажак авлод 
бизнинг ношудлигимиздан, табиатни муҳофаза қилишдаги савод- 
сизлигимиздан, экологик тарбиямизнинг пастлигидан нафратла- 
нади. Шу сабабли табиатнинг бизга инъом этган ажойиб объекти
- Оролни энг камида ҳозирги ҳолатида сақлаш учун курашиш ҳар 
бир инсон боласининг муқаддас бурчидир. Бунинг учун эса ден- 
гизга йилига қўшимча 40 км3 сув келтириш керак. Ҳозирча реал 
имконият, бу Орол ҳавзасидаги йиғилган зовур (қайтарма) сувла- 
рини тўплаб, денгизга оқизишдир. Агар бу вазифа амалга ошир- 
илса, йилига қўшимча 20 км3 сув Орол денгизига келиб қуйили- 
ши мумкин. Лекин бу билан Орол денгизининг сув сатҳини паса- 
йишдан сақлаб қолиш мумкин эмас. Орол денгизи сув сатҳи оп- 
тимал.баландликда сақланиши учун халқ хўжалигида дарё сувла- 
ридан тежаб фойдаланишга эришиш керак. Бунинг учун, бирин- 
чидан, суғориш шохобчаларининг фойдали иш коэффициентини 
ошириш (каналлар тубини бетонлаш, ҳар хил материаллар, қоп- 
лаб, фильтрация ва самарасиз буғланишни камайтириш орқали), 
иккинчидан, суғоришнинг энг илғор усулларни (ёмғирлар, тупроқ 
остидан суғориш, тановлар ёрдамида суғориш) экинларнинг су- 
ғориш меъерини пасайтириб, сувни иқгисод қилиш, учинчидан, 
мавжуд суғориладиган майдонларда илғор агротехникани қўллаб 
ҳосилдорликни ошириш ҳисобига экин майдонини кенгайтир- 
масликка эшириш керак.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---