Nyutoning ikkinchi qonuni

Nyutoning ikkinchi qonuni.

Jismga ta’sir qilayotgan kuchlar

yig`indisi 0 dan farqli bo`lsa va

kuch yo`nalishi harakat

yo`nalishi bilan mos tushsa

tezligi oshadi.

Agar teskari yo`nalishda bo`lsa tezligi kamayadi. Umuman aytganda jismga ta’sir qilayotgan kuch unga tezlanish beradi.

• Agar teskari yo`nalishda bo`lsa tezligi kamayadi. Umuman aytganda jismga ta’sir qilayotgan kuch unga tezlanish beradi.
• Tezlanish va kuch orasidagi munosabat nimadan iborat? Bunga javoban kundalik hayotimizda ko`radiganlarimizni misol keltirish mumkin. Aravachani itarish uchun kerak bo`ladigan kuchni tasavvur qiling, bunda ishqalanish kuchi juda kichkina. Agar siz aravachani gorizantal yo`nalishda birorta kichkina, o`zgarmas kuch bilan tortsangiz unga ma’lum miqdordagi tezlik (masalan 3 km/soat) va tezlanishni berasiz

Jism Massasi qanchalik katta bo`lsa uning tezlanishi shunchalik kichkina bo`ladi. Matematik jihatdan buni Nyuton jism tezlanishi uning massasiga teskari proportsional degan. Bu munosabatlar quydagicha tariflanadi:

• Jism Massasi qanchalik katta bo`lsa uning tezlanishi shunchalik kichkina bo`ladi. Matematik jihatdan buni Nyuton jism tezlanishi uning massasiga teskari proportsional degan. Bu munosabatlar quydagicha tariflanadi:
• Bu Nyutonning uchinchi qonuni. Nyutonning uchinchi qonunini tenglama ko`rinishida quyidagicha yoziladi:

Jism olayotgan tezlanish unga ta’sir qilayotgan kuchlarning teng ta’sir etuvchisiga to`g`ri proportsional, va uning massasiga teskari proportsional, tezlanishning yo`nalishi teng ta’sir etuvchi kuch yo`nalishi bilan mos tushadi.

Nyutonning ikkinchi qonuni harakatning shu harakatni yuzaga keltiruvchi sabab, ya’ni kuch bilan bog`liqligini ifodalaydi. Bu fizikadagi fundamental bog`lanishlardan biridir. Nyutonning ikkinchi qoniniga ko`ra kuch bu jismga tezlanish beruvchi ta’sirdir.

Har qanday kuch vektor kattalik bo`lib, qiymati va yo`nalishi bo`ladi. 4-1 tenglama vector teglama bo`lib har qanday inertsial sanoq sistemada o`rinli bo`ladi. Buni Dekart koordinatalar sistemasida tashkil etuvchilarga ajratib quyidagicha yozish mumkin:

• Har qanday kuch vektor kattalik bo`lib, qiymati va yo`nalishi bo`ladi. 4-1 tenglama vector teglama bo`lib har qanday inertsial sanoq sistemada o`rinli bo`ladi. Buni Dekart koordinatalar sistemasida tashkil etuvchilarga ajratib quyidagicha yozish mumkin:
• HBSda kuchning birligi nyuton deb belgilangan (N). Bir nyuton kuch deb bir kg massali jismga 1 m/s2 tezlanish beruvchi kuchga aytiladi. Yani:

Tezlanishning massaga proporsionalligini ko'rsatish