Nutq o`stirish nazariyasi va metodikasi fanining asosiy nazariy matni

Dastur    mazmuni.  Bolalarni    she‘r    mazmuni  bilan  tanishtirish,  uning  ma'nosini  tushunishga 
va yod olishga yordam berish. Bolalarni o‗z  o‗rtoqlari oldida she'r aytishga  o‗rgatish. 
Mashg„ulot uchun material. Katta  ayiqcha  o'yinchog'i. 
M ashg„ulotning borishi.  Bolalar  yarim doira  hosil  qilib o‗tiradilar. 
Tarbiyachi:  Bolalar, qaranglar, bizga kim  mehmon  bo‘lib kelibdi?  Bu  nima? Bolalarning 
javoblari  tinglanadi. 
Tarbiyachi:  Biz  sizlar  bilan  bu  ayiqchani  ko‗rganmiz. Ayiqchaning  bosh  qismida  ikkita 
qulog'i,  dum  -dumaloq,  munchoqdek    ko‗zlari,    tumshug‗i  va  tana  qismida  to‘rtta  oyog‗i  
borligini  bilamiz.    Ayiqcha    o  ‗rmonda,    hayvonot    bog‗ida    yashaydi,  u  asalni  juda  yaxshi  
ko‗radi.    Qaranglar,  u  qanday  chiroyli,  biz  bu  ayiqchani  juda  yaxshi    ko'ramiz,  u  bilan 

---

Bolalarning nutqini o’stirish  fanining asosiy nazariy matni 
 
o‗ynaymiz.  O‗yinchoq    ayiqcha  haqida    chiroyli    she‘r    yozilgan    (she‘rni    yoddan    aytib  
beradi): 
Ayiqchamning  oyog‘i  tushdi uzilib, 
Qarab turar ayiqcham ko‗zi  suzilib . 
Ayiqchamni men juda yaxshi ko‗raman, 
Uzilgan oyog'ini o‗zim tikib qo‗yaman . 
Tarbiyachi  bu she‘rni aytish bilan  bir vaqtda  matn  mazmuniga taalluqli  harakatlarni  
bajaradi,  ayiqchaning  uzilib  tushgan  oyog‗i, ko‘zini  ko'rsatadi,  bag‗riga  bosadi,  tikish  
harakatini  bajaradi. So‗ngra  bir  bolani  yoniga  chaqirib,  she‘rni  yoddan  aytib  turadi, bola 
esa  harakatlarni  bajaradi.  Shu tariqa  2—3  bolani yoniga chaqirib,  she‘r  matniga  mos  
harakatlarni  bajarishni  taklif  etadi. Keyin  she'rni  (harakatlarini  ko‘rsatish  bilan)  takrorlash  
uchun tez  eslab  qoladigan bolalarni chaqiradi. Bolalar  she'rni harakatlarini  ko'rsatish  bilan  
aytib  beradilar,  tarbiyachi  csa bolalarga  ayrim  so‗z!arni,  jumlalarni  (agar  esdan  chiqarsa)  
aytib turadi.  Mashg‗ulotning oxirida  bolalar  ayiqcha  bilan  o‗ynaydilar. Bu  she'r  ona  tili  
mashg'ulotining  boshqa  turlaridan  (didaktik o‗yin, rasm yuzasidan suhbat va h.k.)  farqli  
ravishda mashg‗ulotning  ikkinchi  qismi  sifatida  rejalashtirilib, takrorlanadi. 
        „Ajoyib  xaltacha―  didaktik  o‗yini  o‗ynalib, mashg‗ulot  oxirida „Ayiqcha―  she‘rini  
takrorlatish  mumkin. Kichik guruhlarda yiliga 1—2  marta tanish she‘rlarni, ovutmachoqlarni, 
ashulalarni  bolalar xotirasida mustahkamlash uchun  mashg‗ulot  o ‗tkazish  mumkin.  
Masalan:  „Ajoyib xaltacha― didaktik (ta'limiy) o‗yini o'ynaladi. Xaltachaga  bolalarga  ilgari 
yod  olgan she‘r va ashulalaridan ma‘lum  bo‘lgan  o‗yinchoqlar: ayiqcha, toychoq, mushuk,  
xo‘roz,  koptok,  qo‗g‗irchoq va h.k.lar solinadi.  Bolalar yarim  doira  hosil  qilib o ‗tiradilar. 
Tarbiyachi o‗yinchoqlar solingan xaltachani  bolalarga  ko'rsatib: Bolalar, bu nima?  Uni  
silkitib, ichida  nimalar borligini  ayta  olasizmi? — deb so'raydi.  So‗ng  bolalar javobi  
tinglanadi.