Nutq ontogenezida rivojlanishi fanidan mustaqil ish

19-24oylik bola:

• Qisman õzi kiyinadi;
• Mustaqil ovqatlanadi;
• Piramidani õlchamini hisobga olmasdan taxlaydi;
• 2ta matryoshkani yiğadi;
• Juft suratlarni yiğadi;
• Õz tanasini aksariyat qismini kõrsatadi;
• Ichida,ustida kabi kòmakchilarni tushunadi;
• Gaplar tuzib gapiradi;
• Nutqida 3bõģindan iborat sõzlarni ishlatadi.

25-30 oylik bola:

• Piramidani òlchamini hisobga olib taxlaydi;
• 3qismli matryoshkani yiģa oladi;
• Umumlashtirish tushunchalarini tushunadi;
• Birlik va kõplikni tushunadi;
• Kòproq,kamroq tushunchalarni tushunadi;
• 3bõģindan iborat sõzlarni yaxshi talaffuz qila oladi.

31-36oylik bola:

• 4ta stakanchani taxlaydi;
• 4ta matryoshkani taxlaydi;
• Segen doskasini yiģadi;
• 2-3ta rang nomlarini biladi(qizil,oq,qora);
• Juft suratlarni yiģadi;
• 3qismdan iborat qirqma suratlarni yiģadi;
• “Orqada”,”oldida”,”õtib” kõmakchilarini tushunadi;
• Undoshlarni bir-biriga tõģri keltirib sõzlar,murakkab gaplarni talaffuz qiladi.

1.Qarash va kuzatishni qayd qilishni tadqiq qilish.

Tadqiqotchi bolaning oldiga 30cm oraliqda yorqin predmetni joylashtiradi.Keyin esa uni õngga-chapga,tepaga-pastga qilib,joyini õzgartiradi.Bunda bolaning qarashi predmetning orqasidan kõchishi kerak.

2.Tovushga ta’sirlanish tovush tarqalishini tõxtatib qolishni tadqiq etish.

Tadqiqotchi baland yaqqol tovushni aks ettiradi(qarsak chalish,shaqildoqning tovushi).1-2oylik bola qotib qoladi va eshitadi. 3-4oylik bola esa tovush kelayotgan tarafga boshini õgiradi.

3.Moro refleksi

Bu refleks bola yotgan joy asosini qimirlatish(bolani õraydigan stolga qõl bilan urish)holda chalqancha yotgan yangi tuğilgan chaqaloqni dast kõtarib olish bilan uyg’otish mumkin.Qõllarini har tomonga tashlashi,mushtini qisib olishi javob reaksiyasi hisoblanadi(1-faza);bir necha daqiqalardan keyin qòllari dastlabki holatga qaytadi(2-faza).Bu refleks doimiy va odatda yangi tuģilgan soģlom bolalarda, shu jumladan,chala tuģilgan bolalarda ham yaxshi uyģotiladi,ba’zida esa (faqat 1-faza) tòla bòlmasligi mumkin yoki butunlay bòlmaydi.Moro refleksi me’yorda 3-oygacha saqlanadi.