Nutq madaniyati va mutolaa san’ati” fanidan ma’ruza mavzu: Mustaqillik davri o`zbek tilshunosligi

““nutq madaniyati va mutolaa san’ati” fanidan ma’ruza mavzu: Mustaqillik davri o`zbek tilshunosligi

““NUTQ MADANIYATI

VA MUTOLAA SAN’ATI”

fanidan

MA’RUZA

• 
  Mavzu: Mustaqillik davri o`zbek tilshunosligi
  
• 
  Reja:
  
• 
  Davlat tili haqidagi qonun va uning tarixiy ahamiyati.
  
• 
  Mustaqillik davrida o`zbek tilshunosligi erishgan yutuqlar.
  
• 
  Mustaqillik sharoitida o`zbek tilining qo`llanilish doirasi.
  

Mavzu:

Nutq madaniyati va adabiy til me’yorlari
Reja:

O‘zbеk adabiy tilining aksеntalоgik,

grammatik va so‘z yasalish mе’yorlari


O‘zbek adabiy tilining imlоviy, uslubiy

va punktuatsiоn me’yorlari.
Til normalari haqida


Til normalariga doir adabiyotlarga nazar tashlar ekanmiz, ularda til normalarining majmuyi ma’lum tamoyillar asosida izchil tasnif qilinmaganligini ko‘rishimiz mumkin. Umuman olganda, mazkur masalada quyidagi 7ta tamoyilga tayanilmoqda:

1. Normani tilning yashash shakllari, ijtimoiy ko‘rinishlari nuqtayi nazaridan tasniflash: adabiy norma, lahjaviy norma, argo va jargonlar normasi va boshqalar.

2. Normani nutqning shakliy ko‘rinishiga nisbatan tasniflash: yozma nutq normalari, og‘zaki nutq normalari.

3. Normani nutq uslublari nuqtayi nazaridan tasniflash: ilmiy nutq normalari, so‘zlashuv nutqi, badiiy nutq normasi kabilar.

4. Normani undagi lisoniy materialga, til sathlariga ko‘ra tasniflash: fonetik norma, lug‘aviy norma, grammatik norma kabilar.

5. Normani kodifikatsiya (normaning ongli ravishda ishlanganligi)ga ko‘ra tasniflash: qoida ostiga olingan normalar, qoida ostiga olinmagan normalar yoki qonunlashgan normalar, qonunlashmagan normalar.

6. Normani vazifaviy holatiga ko‘ra tasniflash: amalga oshgan normalar, amalga oshmagan normalar.

7. Normani unga asos bo‘lgan lisoniy manbaga ko‘ra tasniflash: til tizimi orqali belgilangan normalar, til qurilishi orqali belgilangan normalar va boshqalar.