Нукус 2015 Қорақалпоғистон республикаси халқ таълими вазирлиги к. Убайдуллаев номидаги Республика педагог

ШИЗОИД –
психологиясида ва характерида шизофреника хос хусуси-
ятлар бор, бироқ касаллик унчалик билинмайдиган инсон.
ШИЗОФРЕНИЯ –
галлюцинациялар, олий асаб тизимининг таъсир-
ланиши, ақлий хизмат (фаолият)нинг бузилиши, инсондаги зарарли 
одатлар, шунингдек инсонларга атрофдагиларга, ҳаётга қизиқишнинг 
йўқолиши, руҳий эътиборсизлик, инсонларга ва ҳайвонларга шафқат-
сизлик ва хўрлашга бўлган иштиёқ билан фарқланадиган руҳий касал-
лик. Шизофрения ҳолатида алоҳида ижтимоий мослашувнинг, ақлий 
ва жисмоний ишга яроқлиликнинг йўқолишини кузатиш мумкин.
ЭГО –
инсоннинг «мен»и унинг ички руҳий дунёси, ақл идроки. Бу 
атама психоанализда ҳамда умумий психологиянинг тармоқларида 
кенг қўлланилади.
ЭГОЦЕНТРИЗМ –
инсоннинг олам ва дунёни билиш (сезиш) марказига 
ўз «Мен»ин қўядиган қарашлар тизими. Бу ҳаёт тарзига, инсоннинг 
ҳатти – ҳаракатларига айланган бошқа одамларга зарар етказган ҳол-
да фақат ўз ҳаёли ва қизиқишларига йўналганда кўринадиган эгоизм 
ва индивидуализмнинг охирги шакли.
ЭКСРАВЕРСИЯ –
инсон онгининг, диққатининг атрофдагиларга кўпин-
ча бошқа инсонлар билан бўлаётган нарсаларга қаратилиши. Экстро-
версияларга интерверсияга зид хулқ-атворнинг доимий хислати.
МЕН -
 психологияда инсоннинг ўз-ўзини қандай қабул қилиши ва кўри-
шини ифодалайдиган атама.

---

__
Таълим муассасаларида суициднинг психопрофилактик чора-тадбирларини ташкил этиш
16
Ў
збекистон мустақилликка эришганидан сўнг ёшлар тарбиясига 
жуда катта эътибор бериб, уларни ҳар томонлама етук ва бар-
камол шахс бўлиб етишига катта имкониятлар эшигини очиб берди. 
Айниқса, ёшлар тарбиясида миллий ва умуминсоний қадриятлар 
уйғунлиги ва муштараклиги аллоҳида ўрин тутади. Бугунги кунда 
педагог-психологларнинг ахборотлар оқими узлуксиз коммуникация 
тармоқларидан узатилаётган бир даврда хавфсизликни таъминлаш, 
хатарлар, салбий оқибатларнинг олдини олишни масъулиятли вазифа-
миз. Шу боисдан ўқувчи ёшларимиз фаол меҳнат қилиши учун аввало 
руҳий саломатликни сақлаш ва мустаҳкамлаш, яъни нерв–психик ка-
салликларини олдини олишнинг мазмун-моҳиятини тушуниб бормоғи 
даркор.
Ёшларимиз эркин фикрлайдиган, ҳар қандай салбий таъсирчан ғо-
ялардан, онг, тафаккур қарамлигидан озод, оилада, атроф-муҳитда 
бўлаётган воқеа-ҳодисаларни ҳаққоний баҳолайдиган ва уларга эр-
кин муносабатларини билдира оладиган, ўзининг илғор фикрлари, 
наъмунаси билан оила аъзолари, синфдошлари, дўстларига таъсир 
қила оладиган, интеллектуал кучга эга, тиришқоқ, билимли, жасур ва 
одобли бўлмоғи назарда тутилади. 
Ҳақиқаттан ҳам ёшларга педагогика ва психологиянинг замонавий 
усулларини қўллаб мукаммал билимлар беришга, узлуксиз таълим 
тизимининг барча босқичларида шахсни тарбиялаш халқаро талаблар 
даражасида йўлга қўйиш муҳим вазифа сифатида ўрин эгаллайди. 
Белгиланган вазифаларни амалга оширишнинг ўзига хос муаммоли 
ва мураккаб томонлари мавжуд. Ҳозирда ижтимоий-иқтисодий, ма-
даний, ва айниқса, сиёсий соҳаларда кузатилаётган кескин ўзгари-
шлар ва иқтисодий соҳадаги беқарорлик инсонларнинг дунёқараши, 
хулқ-атвори, турмуш тарзи ва уларнинг касбий фаолиятига ҳам салбий 
таъсир этаётганлигини ҳам айтиб ўтиш жоиз. Ёшлар ўртасида жамо-
атчиликда ўзига нисбатан кераксиз инсон сифатида қараб ўз жонига 
қасд қилишлар бўйича айни вақтда етарлича илмий асосларга суянган