Nuklein kislotalar va oqsillarning biosintezi

Purinli asoslar - purin, adenin, guanin:
Purin Adenin (A) Guanin (G)
Pirimidinli asoslar - timin, sitozin, uratsil:

---

N
N
N
N
OH
CH
3
O
H
N
N
NH
2
O
H
N
N
O
H
OH
Pirimidin Timin (T) Sitozin (S) Urotsil (U)
Nuklein kislotalarning tarkibi.
Komponentlar
RNK
DNK
Fosfat kislota
Uglevod-monosaxarid pentoza
Azot asoslari
Purin asoslari
Pirimidin asoslari
Fosfat kislota
Riboza
Adenin, Guanin
Sitozin, Uratsil
Fosfat kislota
Dezoksiriboza
Adenin, Guanin
Sitozin, Timin
Bu nuklein kislotalar Purinli va primidinli asoslari va ularning uglevod qismi
jadval asosida formulalar orqali to‘liq berilgan.
Nuklein kislotalarning tarkibi formulalar asosida.
Nuklein
kislotalar
Purinli asos
Primidinli asos
Uglevod-mono
saxarid qismi
DNK
N
N
N
N
N
H
N
N
N
N
O
N
Adenin Guanin
N
N
O
N
N
N
O
O
C
H
3
Sitozin Timin
O
OH
H H
OH
H
H
HOCH
2
H
Dezoksiriboza
RNK
N
N
N
N
N
H
N
N
N
N
O
N
Adenin Guanin
N
N
O
N
N
N
O
O
Sitozin Urotsil
O
OH
H H
OH
H
OH
HOCH
2
H
Riboza
Azotli asoslar esa pentozalar qoldiqlariga birikkan. DNK va RNK bir-biridan
faqat pentozalari bilangina farq kilmay azotli asoslari bilan ham fakr qiladi.
DNK tarkibiga adenin, guanin, sitozin va timin kirsa, RNKga adenin, guanin,
sitozin va ur
ots
il kiradi. DNK va RNK molekulalari zanjirlari bir-biridan
spirallarining soni bilan farq qiladi. DNK tarkibida adenin va timinning soni
hamda guanin va sitozinning soni bir-biriga teng. 
Nuklin kislotalarning monomeri hisoblangan nukleotidlar tirik hujayra modda
almashinishida alohida funksiyalarni ham bajarib muhim ferment- lar tarkibiga
kirsa, ayrimlari shunday moddalarki, ularda energiya to‘planib hayot faoliyati
jarayonlarini ta’minlaydi. Masalan, bir molekula fosfat kislotasi riboza va
adenindan hosil bo‘lgan nukleotid adenozin-5- monofosfat yoki adenil kislotasi
deyiladi.