Nozanin izzatovaning

2.2. Iqtisodiy qaror qabul qilishda tavakkalchilikni kamaytirish omillari.
Iqtisodda juda ko’p salbiy oqibatlarning oldini olish uchun tavakkalchilikni pasaytirish kerak. Shundagina juda katta yutug’larga erishamiz. Vaqtdan ham yutishimiz mumkin. Bundan tashqari juda katta resurs isrof bo’lishi oldini olishimiz ham mumkin. Shu tariqa iqtisodchilarning daromadini ham mumkin.
Tavakkalchilikni pasaytirishning quyidagi turlari mavjud: diversifikatsiya, sug’urtalash, tavakkalchilikni taqsimlash, axborot izlash.
Axborot bilan taminlash
Axborot bilan taminlash tavakkalchilikni kamaytirishning eng muhum omili hisoblanadi. Axborot bilan ta’minlash ham tavakkalchilikni kamaytiradi. Nima uchun deganda, axborotning yetishmasligi noto’g’ri qaror qabul qilishga olib keladi. Hozirgi vaqtda axborot asosiy taqchil resurslardan biri bo’lib, uni olish uchun haq to’lash kerak, ya’ni axborot olish xarajat bilan bog’liq, ba’zi axborotlar nihoyatda qimmat turadi. Shuning uchun ham kerakli bo’lgan axborotdan qancha olish kerak deganda, uning chekli xarajati bilan chekli nafini solishtirib ko’rish kerak bo’ladi. Axborotni qancha ko’p olsak va qilmoqchi bo’lgan ishimiz haqida tushunchamiz ortadi va tavakkalchilikni kamaytirgan bo’lamiz. Tavakkalchilik kam bo’ldiki ishimizni ijobiy tomonlari ko’p bo’ladi.
Bozorda assimmetrik axborot ham bor. Asimmetrik axborot - bu shunday holatki, bozordagi bozor sub’ektlari o’rtasida bo’ladigan savdo-sotiqda ularning bir qismi kerakli, muhim axborotga ega, qolgan qismi esa ega emas. Bu esa ma’lum savdogarga yordam beradi, bazilarga esa aksi.
Mahsulot sifati haqidagi malumot
Masalan sotib oluvchi bozorga xarid qilish uchun kelganda birinchi navbatda mahsulot sifatiga qaraydi va xarid qiladi. Mahsulot sifati haqida to’liq malumotga ega bo’lgandagina xaridor tavakkalchiligi kamayadi. Mahsulot sifati haqiqatdan ham yuqori bo’lsa savdogar yo’qotish qilmaydi. Shu tariqa mahsulot sifati haqida to’liq ma’lumoti bo’lishi kerak. Istemolchilarga yana nima yordam beradi deydigan bolsak bozor signallari hisoblanadi. Bozorda sotiladigan tovar to’g’risida, tovarni ishlab chiqaruvchi firmaning nomi to’g’risidagi axborotlar, tovar markasi, firma belgisi, firmaning obro’i, tovar sifati va kafolati to’g’risidagi axborotlar bozor signallari bo’lib xizmat qiladi va bu signallar tovar sotib olishdagi tavakkalchilikni kamaytiradi. Masalan, siz sotib olmoqchi bo’lgan tovar siz bilgan, sifatli mahsulot ishlab chiqaradigan firmaning mahsuloti bo’lsa, siz mahsulotni yo’qotishsiz sotib olasiz. Shu tariqa bozor signallari ham muhum rol o’ynaydi.