Ноябрь 2020 7-қисм



Download 2,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/99
Sana25.02.2022
Hajmi2,83 Mb.
#280258
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   99
Bog'liq
Filologiya fanlarini rivojlantirish yulidagi tadkikotlar 2 qism

Shashpar – (shamshir, qilichning bir turi). xorazm dostonlari matnida qo‘llanush bu nofaol-
birlik, turli manbalarda turlicha sharhlanadi. Jumladan, “Navoiy asarlari uchun qisqa chalug‘at”-
da “olti qirrali gurzi”
6
, shuningdek, tojik tilining izohli lug‘atida “gurze, kishash parushash 
1
[Rahmonov N. Sodiqov Q. O‘zbek tili tarixi. -Toshkent. O’zb. faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2009. –b. 
82.]
2
[Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 2-том. –Москва: Рус тили нашриёти, 1981. –Б.526]
3
[Rahmonov N. Sodiqov Q. ko‘rsatilgan asar, 133-bet.]
4
[Словарь таджикского языка. Под редакцией: М.Ш.Шукурова и др. –М.: Сов.энцик, 1969. –С.175.]
5
[Навоий асарлари учун қисқача луғат. Тузувчи Б.Ҳасанов. –Тошкент: Фан, 1993. –Б.240.]
6
[Толковый словарь таджикского языка (2-томах). Под редакцией: С.Назарзода. –Душанбе: НИИ Рудаки, 
2008.]


56
Ноябрь 2020 7-қисм
Тошкент
pahl-u dorad” deya izohlanadi. Ammo yevropa tillariga oid manbalarda davlat ramzi bo‘lgan 
hukmdorlar tasarrufida bo‘ladigan simvolik qurolni anglatadi. Mazkur qurol yarog‘larga aloqa-
dor birlik Go‘ro‘gli turkumiga kiruvchi “Qirq minglar” dostonida uchraydi: 
Shashpar aytar mening ishim, O’n ikki bo‘lakdir boshim. (G. 173-bet.)
Shashpar (shash+par) leksemasining qadimgi hind va eroniy tillarga aloqador ekanligi uning 
tarkibiy qismlaridan ham anglashilib turibdi. Ushbu so‘zni hatto qadimgi hind eposlari tilida 
ham uchratish mumkin. birinchi qism “shash” olti sanoq sonini ifodalovchi forsiy tillaradgi 
mustaqil leksema bo‘lib, uning ma’nolari izohidagi “olti qirrali”, “olti uchli” semalarining yuzaga 
chiqishiga xizmat qilmoqda. So‘zning ikkinchi qismi “par” uning aylana shakliga ishoradir.
Afg‘onistonning Uruzg‘on viloyatida Shashpar nomi bilan yuritiluvchi geografik hudud ham 
mavjud. Mazkur nofa olbirlikning xorazm dostonlari tilida uchrashining o‘zi ham hind-yevropa 
tillari bilan qadimiy aloqalarning izlari sifatida baholani shimumkin.
xulosa qilib aytganda, dostonlar tilida uchraydigan leksik arxaizmlarni to‘plab tahlil qilish 
tilshunosligimiz uchun qimmatli ma’lumotlarni taqdim etadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Hojiyev A. Tilshunoslik terminlarining izohli lug‘ati. –Toshkent: O’zME nashriyoti, 2002. 
–b.18.
2. Лапасов Ж. Бадиий матн ва лисоний таҳлил. –Т.: “Ўқитувчи”, 1995. –Б. 15. (86)
3. www.ziyouz.com kutubxonasi. O’zbek tilining izohli lug‘ati. x harfi. –Toshkent: OzME 
nashri. –b.436.
4. www.ziyouz.com kutubxonasi. O’zbek tilining izohli lug‘ati. k harfi. –Toshkent: OzME 
nashri. –b.292.
5. Rahmonov N. Sodiqov Q. O‘zbek tili tarixi. -Toshkent. O’zb. faylasuflari milliy jamiyati 
nashriyoti, 2009. –b. 82.
6. Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 2-том. –Москва: Рус тили нашриёти, 1981. –Б.526
7. Словарь таджикского языка. Под редакцией: М.Ш.Шукурова и др. –М.: Сов.энцик, 
1969. –С.175.
8. Навоий асарлари учун қисқача луғат. Тузувчи Б.Ҳасанов. –Тошкент: Фан, 1993. –Б.240.
9. Толковый словарь таджикского языка (2-томах). Под редакцией: С.Назарзода. –Ду-
шанбе: НИИ Рудаки, 2008.


57

Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish