Ноябрь 2020 10-қисм

Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
hissini oyg‘otish fikrlarini umumlashtirishga o‘rgatadi.Boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga dars 
o‘tish ularni darslardan zeriktirmaslik uchun didaktik o‘yinlar muhim ahamiyatga ega.Bugungi 
kunda yosh avlodni ham ma’nan ham jismonan, yetuk barkamol qilib tarbiyalashda didaktik 
o‘yinlar muhim ahamiyat kasb etadi.kelajakda yoshlarni yetuk barkamol qilib tarbiyalash ,ularni 
o‘z vatanini sevishga xizmat qiladi.
foydalaniladigan adabiyotlar 
1. Boshlang‘ich ta’lim metodikasi 2.WWW.ziyonet.

---

45
Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
ЎҚУВЧИ-ЁШЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПСИХОЛОГИК МУОММОЛАРИНИ 
БАРТАРАФ ЭТИШ, НАЗОРАТСИЗЛИК ВА ҲУҚУҚБУЗАРЛИКНИНГ ОЛДИНИ 
ОЛИШДА ТАВСИЯЛАР.
Хафизова Сайёра Бахтиёровна.
Навоий вилояти Навбаҳор тумани
21-умумий ўрта таълим мактаби 
Бошланғич синф ўқитувчиси. 
Телефон: [phone]
 Аннотация:
 
Ўқувчи- ёшларни тарбиялашда оиланинг ва ота-онанинг
 
тутган ўрни. Ота-
она ва фарзанд муносабатининг жамият ривожланишига таъсири.
Калит сўзлар: 
ота-она, тарбия, одоб-ахлоқ, оила, ватан, меҳр.
Униб-ўсиб келаётган янги авлод жамият ва 
халқнинг таянчидир.
Болалар дунёга келишганда покиза бўлади дейишади. Унда худбин, бадхулқ, очкўз, ба-
хил кимсалар қандай пайдо бўлади. Баъзан ҳатто яхши оилаларда ҳам ёмон хислатли бола-
лар ўсиши мумкин-ку! Инсоният пайдо бўлгандан бери аҳли донишларни ўйлантираётган 
саволлардан бири айнан шу. Оллоҳ чақалокни дунёга келтираётганда унинг руҳиятига тўрт 
туйғуни қўшиб яратар экан. Буларнинг биринчиси адолат, иккинчиси ҳақиқат, учинчиси 
маъсумлик, тўртинчиси камолот туйғусидир. 
Ушбу хислатларнинг шаклланиши ва ривожланиши яна тўрт жиҳатга боғлиқ, булар: ота-
онанинг руҳий олами ва фарзанд тарбияси учун яратган шароити, иккинчиси, маънавий 
гўзаллик, яъни шу нарсалар шаклланаётган -да ўқилаётган китоблар,атроф-муҳит, яъни 
мактаб, жамоатчилик таъсири, кейингиси боланинг ўзини англаши, яъни у кимнинг олдида 
маъсулиятли эканини ҳис қилиши, тўртинчиси, ҳаммасидан ҳам муҳими инсоннинг атроф-
дагилар олдида маъсулиятли эканлигини англаши. Булар иймон-эътиқодни сақлаш учун 
муҳим омиллардир.
Инсон руҳияти тикланиб бораётган иморатга ўхшайди. Иморат қурилишига нечоғли 
пишиқ ашёлар қўлланилса, у мустаҳкам бўлиши ва узоқ йиллар хизмат қилиши бизга маъ-
лум. Худди шунингдек, инсон руҳиятининг шаклланиши ҳам тарбия билан амалга ошиб 
боради. Фарзанд тарбиясида лозим бўладиган тавсиялар.
- Ўсмир ёшдаги фарзандни тарбиялашда ота-онанинг ўзгариши шарт деган фикрга 
қандай қарайсиз?Кўпчилик ота-оналар “Болам ўзгариш ёшида, мен эмас” деб эътироз 
билдирадилар. Сиртдан қараганда, шундай сиз ҳақлисиз. Аммо табиатан олиб қараганда, 
одам ўзгармас мавжудот эмас. Дейлик, сиз 20 ёшингизда ўғил фарзанд кўрдингиз. Сиз 
33 ёшингизда ўғлингиз ўсмирлик дунёсига кира бошлади. Унда ҳар томонлама ўзгариш 
юз беради. Сизда-чи? Сиз ҳам истасангиз ёки истамасангиз ҳам жисмоний, ақлий, руҳий, 
ахлоқий томонлама ўзгарасиз. Демак фарзандингизга тарбия беришда ўзингизда ақлий ко-
миллик бўлмаса, ҳаётий тажриба илм булоғидан сув ичмаган бўлсангиз ва вазиятга қараб 
ўз характерингизга ўзгартириш киритмасангиз орзуингиздаги фарзандни тарбиялашда 
тўсиқларга дучор бўласиз.
- Агар фарзандингиз 5 ёш бўлса, 5 ёш бўлиб уни тингланг, агар фарзандингиз 15 ёш 
бўлса, уни 15 ёш бўлиб тингланг ва тўғри йўл кўрсатинг
- Болалар аҳлоқий тарбияни муҳитдан оладилар. Бошқача қилиб айтганда, болалар сув-
га ўхшайдилар, сув идишнинг шаклини олгандек, болалар ҳам муҳитнинг одоб-ахлоқини 
қабул қиладилар. 
- Сиз бугун жасорат кўрсатинг: фарзандингизга жонингизни эмас, давлатингизни эмас, 
ҳар куни оз-оздан вақтингизни беринг.
- Ортиқча қаттиққўллик ва ҳаддан зиёд шафқатлилик: буларнинг ҳар иккаласидан ҳам 
бирдек қочинг.
- Болаликни буюк илоҳий мўъжиза деб билиб, унга эҳтиром билан қарашимиз лозим. 
Болани ортиқча эркалатиш билан унинг эҳтиёжларини қондиришни аралаштириб юбор-
маслик керак.Ортиқча эркалатиш иллатни юзага келтириб чиқаради. Боланинг керакли 
эҳтиёжини қондириш эса аксинча, иллатлардан асрайди.

---

46