Ноябрь 2020 10-қисм

Амалий ва тасвирий санъат. 
Мазкур фаолият билан машғул бўлиши натижасида 
талабаларда хаёл ва тасаввур жараёнлари ривожланади. Мазкур ривожланиш ўз навбатида 
тафаккурга йўл очиб беради. 
2. 
Мусиқа. 
Кўриш сезгиси одамларда етакчи ўрин тутади. 90% ахборотни кўриш орқали 
қабул қиламиз. Аммо мусиқани кўриш мумкин эмас. У эшитилади ва ҳис қилинади. Де-
мак, мусиқа билан шуғулланиш ёшлар руҳиятидаги “мудроқ” хусусиятларнинг жонлани-

---

26
Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
шига олиб келишини тахмин қилишимиз мумкин.
3. 
Китобхонлик. 
Китобхонлик ёшларда креативлик қобилиятини ривожлантириш учун 
қудратли восита назаримизда. Чунки ёшлар воқеалар жараёнини тасаввур қилади, асар 
қаҳрамонлари оламида “яшайди”, қувонади, қайғуради. Бундай жараён уларда ижодий 
хаёл(фантазия)нинг ўсишига хизмат қилади.
4. 
Конструкторлик ва мустақил тадқиқотчилик. 
Мазкур фаолият ёшлардаги таби-
ий лаёқатнинг шаклланган тус олишига ва ижодий қобилиятнинг дастлабки жараёнларни 
амалий фаолиятда намоён бўлишига хизмат қилади. 
Юқоридаги фаолият турлари билан ёшларнинг муваффақиятли шуғулланишларини таъ-
минлаш келажакда ёшларни ўз ҳаёт йўлларини топа олишларига, касбий фаолият жара-
ёнида самарали натижаларни қўлга киритишларига хизмат қилади. Бундан келиб чиқиб, 
ёшларнинг ижодкорлик қобилиятларини шакллантириш учун қуйидаги тавсияларни бе-
риш мумкин.
- 
ёшларнинг ўз мақсадларига эришишлари учун таълим масканида олган билим, кўникма 
ва малакалари камлик қилади. Улар юксак мақсад йўлида ўз устиларида тинмай изланиш
-
лари, ўзларининг ижодий қобилиятларини ривожлантиришлари лозим;
- дарс жараёнида фанлардан ўзлаштира олмаган талабаларни қобилиятсиз дейиш хато, 
ўқитувчининг биринчи галдаги вазифаси – унинг қизиқиши ва истакларини аниқлаш, 
уларни ҳисобга олган ҳолда педагогик чора- тадбирларни ишлаб чиқиши керак;
- талабалар ижодий қобилиятини ривожлантириш учун фаол кундалик фаолият зарур. 
Хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, қобилият тушунчасини инсоннинг табиий ху-
сусияти деб қабул қилмай, биз кўп ҳолларда қобилият ривожи асосида ёшларда табиий 
ҳусусият, яъни истеъдод ҳам мавжудлигини кўришимиз мумкин.
Адабиётлар.
1. Ал-Фараби. Историко-философические тракты.–Алма-ата: Наука, 1985.
2. Давлетшин Г.М. Таълимнинг психологик асослари. Тошкент. 1990.
3. Каримова В., Суннатова Р. Мустақил фикрлаш бўйича машғулотларни ташкил этиш 
юзасидан услубий қўлланма. - Т., 2000.

---

27