|
Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
PEDAGOGIKALIQ TEXNIKA HÁM SHEBERLIKTIŃ OQITIWSHILAR USHIN
ÁHIMIYETI
Alimova Dámetken
Qaraqalpaqstan Respublikası
Kegeyli rayonı 55-sanlı qánigelestirilgen
mekteptiń biologiya páni oqıtıwshısı
Anotaciya:
Bul jumısımda pedegogikalıq texnika hám sheberliktiń muǵallimlerdiń sabaqtıń
maqsetine jetiw, onıń durıs shόlkemlestiriliwindegi áhimiyeti haqqında tolıq jarıtıwǵa háreket
ettim. Oqıwshılardıń aldında sabaqtı sheberlik penen jetkerip bergen muǵallim haqıyqıy
dόretiwshi.
Gilt sόzler:
pedagogikalıq sanat, novernal, pantomimika, diksiya, sόylew tempi, psixofizikalıq
shınıǵıwlar.
Pedagogikaliq (san’at) dóretiwshilik jaǵday menen baylanıslı. Bul jerde hár dayım bárshe
nárse birinshi ret júz berip atırǵanday bolıp seziledi. Biraq, insan óziniń hár bir adımın aldınnan
kóriwi, rejelestiriw ámelde múmkin bolmaydı. Pedagogtıń miyneti- bul tınımsız izleniw hám
azaplı keshirmeler, ilqxamlanıw, kópten-kóp úy jumısları, kútken nátiyjege erise almaw hám
balalar menen basınan keshirilgen quwanıshqa qanat qılıp jasaw. Pedagogikalıq sańat- bul qol
menen uslap bolmaytuǵın, aqıl-parasat penen ámlege asırılatuǵın nárse, degen kóz qaras payda
boladı.
Hár qanday dóretiwshilik, bunıń ústine pedagogikalıq dóretiwshilik ápiwayı jerde, tek ǵana
sezimlik reaktsiyalar tiykarında baslanıwı múmkin emes. Pedagog kadırlardı tayarlaw hám olardıń
tájriybesin asırıwdıń pútin sisteması mine usı bilim alıwǵa qaratılıwı kerek. Biraq ele hesh kim
joqarı oqıw ornında oqıp, yáki oqıtıwshılardıń tájriybesin asırıw kursların tamamlaǵannan keyin
usta pedagog bolıp qalmaǵan. Pedagogikalıq miynet ustalar mektebinde júzege keledi, balalar
menen qarım-qatnasta tárbiyalanadı.
Pedagogikalıq sheberlik degenimiz ne hám ol nelerden quraladı? Bul aqıl-parasat hám
bilimlerdiń, haqıyqıy ilimiy, tárbiyalıq qıyınshılıqlardı jeńip shıǵıw qábiletine iye bolǵan abroylı
basshılıqtiń, balalar qálbiniń qandaylıǵın seze biliw sheberligi, ishki dúniyası názik hám ázzi
bolǵan bala shaxsına sheberlik penen abaylap jandasıw, danalıq hám dóretiwshilik, ilimiy analiz,
qıyal hám fantaziyaǵa bolǵan qábiletelerdi óz ishine jámleydi.
Pedagogikalıq sheberlik pedagogikalıq bilimler, aqıl-parasat penen bir qatarda pedagogikalıq
texnika boyınsha kónlikpelerde kiredi, olar tárbiyada azıraq kúsh sarıplap, kóbirek nátiyjelerge
erisiw imkaniyatın beredi. Álbette, pedagogikalıq sheberlik erisilgen nárseler shegarasınan tısqarı
shıǵıwǵa hár dayım umtılıwdı názerde tutadı. Biz pedagogikalıq hádiyseniń eń áhimiyetli, yaǵnıy
hár dayım tákirarlanıp turatuǵın tárepleri menen is kórgen jaǵdayda anıq usınıs bolıwı múmkin.
Maqset ózine tán ishki jol kórsetiwshi bolıp esaplanadı, ol pútin pedagogikalıq jámááttiń, hár
bir ayırım pedagogtıń xızmetin baǵdarlap turadı.
Házirgi zaman pán hám texnikanıń rawajlanıwı oqıtıwshını dóretiwshi bolıwın, pánniń
áhimiyetli máseleleri boyınsha erkin pikir júrite alıwı, pán jetiskenliklerin oqıwshılarģa jetkere
alıwı hám nátiyjede oqıwshılardı erkin pikirlewge, izertlewge úyrete alıwdı talap etedi.Sonıń
ushın oqıtıwshı eń dáslep izertlewshilik tájriybelerin iyelewi zárúr. Oqıtıwshınıń xızmetinde eń
áhmiyetli nárse bul onıń sóyelewi hám oqıwshılar menen qarım-qatnası. qıyın temalardı da
sóylew mádeniyatı, pedagogikalıq sheberlik penen jetkersek maqsetke muwapıq boladı.
Sózsiz kommunikatsiya qurallarına noverbal yaǵnıy qol, barmaq hám bet háreketleri, ima-
ishara, ton, pauza, juz-kelbet, kúlgi, kóz jas qılıw hám usı sıyaqlılar kiredi.
Awız-eki sóylesiw kommunikatsiyası verba bolıp, onıń tásirin kúsheytiriwde múnásibetke
kirisiwshilerdiń keńislikte jaylasıwı úlken áhmiyetke iye boladı. Hesh oylanbastan aytılģan gáp
kommunikatordıń repientge múnásibetin anıq kórsetip beredi. Tálimniń ayrım túrlerinde oqıtıwshı
oqıwshılardı klassta qabıl qılǵanınday bir-biriniń arqasında emes, bálkim sheńber formasında,
bir-birine júzbe-júz otırıwların abzal ko‘redi.
Sózsiz kommunikatsiyada qollanılıp atırǵan qurallardıń xabardı sóz benen jetkeriw maqsetlerine
hám mazmunına muwapıqlıǵı múnásibet mádeniyatıń quram bólimlerinen bolıp esaplanadı.
Bunday muwapıqlıq hám awızeki, hám sózsiz kommunikatsiya usıllarınan kásiplik xızmettiń
41
Do'stlaringiz bilan baham: |
