Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi


Tuzuvchi: NDKI,"Kimyoviy texnologiya" kafedrasi dotsenti t.f.d.F.E.Umirov



Download 4,95 Mb.
bet2/110
Sana02.03.2022
Hajmi4,95 Mb.
#477597
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   110
Bog'liq
Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

Tuzuvchi:
NDKI,"Kimyoviy texnologiya"
kafedrasi dotsenti t.f.d.F.E.Umirov


Taqrizchi:
NDPI Kimyo o’qitish metodikasi
kafedrasi dotsenti, k.f.n. M.S.Xotamova

O‘quv- uslubiy majmua ,"Kimyoviy texnologiya"kafedrasining 2019 yil “___” __________dagi № “___”-son yig`ilishida muhokamadan o`tgan va fakultet yig`ilishida muhokama qilish uchun tavsiya etilgan.


Kimyoviy texnologiya” кafedrasi mudiri: dots. H.M.Vapoev

O‘quv- uslubiy majmua Kimyo – metallurgiya fakulteti kengashida muhokama etilgan va foydalanishga tavsiya qilingan (2019 yil “___” _______dagi № ___ -son bayonnoma).




Fakultet kengashi raisi: N.A.Doniyarov
NDKI ningi ilmiy- pedagogik kengashi tomonidan 2019 yil “____” avgustdagi № ___ soni bilan tasdiqlandi.


Kelishildi:
O‘quv uslubiy bo‘lim boshlig‘i_____________I.A.Karimov




MUNDARIJA

bet

1

O‘quv materiallar







Ma’ruza materiallari







Laboratoriya mashg‘ulotlari







Amaliy ishlar




2

Mustaqil ta’lim mavzulari




3

Glossariy




4

Ilovalar







Na’munaviy fan dasturi







Ishchi fan dasturi







tarqatma materiallar







Testlar







Talabalar bilimini baholash mezonlari





O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA TA’LIM VAZIRLIGI
NAVOIY KON – METALLURGIYA KOMBINATI
NAVOIY DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI
KIMYO – METALLURGIYA FAKULTETI
KIMYOVIY TEXNOLOGIYA KAFEDRASI

NOORGANIK MODDALAR KIMYOVIY TEXNOLOGIYASI”


fanidan

MA’RUZA MATNI




Navoiy -2019

1-MAVZU. “FANNING NAZARIY MASHGULOTLARI MAZMUNI. FANNING MAZMUNI, PREDMETI VA METODI
Reja:

  1. “Noorganik moddalar ishlab chiqarish nazariyasi va texnologik hisoblari” fanining mazmuni, predmeti va metodi.

  2. Sulfat kislota ishlab chiqarish usullari, navlari va jihozlari.

  3. O’zbekiston Respublikasi va xorijiy davlatlar ilg’or yutuqlarining tahlili.

Mustaqil O’zbekiston Respublikamiz xalq xo’jaligini ayniqsa uning qishloq xo’jaligini rivojlanishida kimyo sanoati shu vaqtga qadar yetakchi o’rinlardan birini egallab kelmoqda.


Respublikamiz kimyo sanoatida noorganik moddalar- mineral o’g’itlar, tuzlar, kislotalar, bog’langan azot birikmlari va sulfat kislotasi ishlab chiqarish sgu davrgacha salmoqli o’rinlarni egallab keldi va kelajakda ham shunday bo’lib qolishiga shubha yo’qdir, chunki qishloq xo’jaligini uning asosiy ozuqasi mineral o’g’itlarsiz, kimyo sanoatining rivojini esa butun dunyoda bo’lgani kabi sulfat kislota rivojisiz va bog’langan azot birikmalarisiz tasavvur etib bo’lmaydi.
Shuni mamnuniyat bilan ta’kidlash mumkinki, hozirgi vaqtda kishi boshiga to’g’ri keladigan ishlab chiqarilayotgan sulfat kislota miqdori bo’yicha bizning Respublikamiz nafaqat MDH davlatlari orasida, balki butun dunyo bo’yicha bir necha yillardan beri yetakchi o’rinlardan birini egallab turibdi va bundan buyon ham shunday bo’lib qolishi uchun Respublikamizda sulfat kislotyasining qisqa usuli bilan ishlab chiqarish sanoati rivojiga alohida ahamiyat berilmoqda.
Ishlab chiqarish usullari. Sulfat kislota X asrdan boshlab olinib kelinmoqda. U temir kuporosini yoki achchiqtoshni qattiq qizdirish natijasida olingan. Hosil bo'lgan og'ir moysimon suyuqlik sulfat kislota kuporos moyi deb atalgan.
2FeSO4 + 2H2O→ 2FeO+ 2H2SO4
XV asrda kimyogarlar oltingugurt va selitra aralashmasini yoqib, sulfat kislota olish mumkinligmi aniqlaganlar. Shu usulda 300 yildan ko'proq vaqt mobaynida sulfat kislota oz miqdorda shisha qolbalar va retortalarda faqat laboratoriyalardagina olingan. XVIII asr o'rtalarida sulfat kislotaga chidamli material - qo'rg'oshin topilgach sulfat kislota qo'rg'oshin idishlar - kameralarda sanoat miqyosida olina boshlangan.
Bunday usul kamerali usul deb ataldi. Bu kameralarda oltingugurt va selitra aralashmasi yoqilgan. Bunda hosil bo'lgan sulfat angidrid kameraga qo'yilgan suv yoki kislota eritmasidayutiladi. Keyinchalik selitra o'rniga nitrat kislota, kameralar o'miga esa minoralardan (XX asrning boshlarida) foydalanilmoqda. Shuninguchun ham kamerali usulni nitrozali yoki minorali usul deb ataladi.
Kontakt usuli bilan sulfat kislota ishlab chiqarish
Sulfat kislota ishlab chiqarish beshta bo'limni o'z ichiga oladi:

  • Pech bo'limi (bunda quruq SO2 hosil bo'ladi).

  • Yuvish bo'limi (bunda SO2 gazi ho'l usul bilan tarkibidagi qo'shimchalardan, ya'ni H2SO4 ning tomchilaridan, suv bug'laridan va kontakt zaharlaridan to'liq tozalanadi).

  • Kompressor bo'limi (bunda tozalangan gaz so'rib olinib, kontakt apparatiga yuboriladi).

  • Kontakt bo'limi (bunda SO2, gazi katalizator bilan ta'sirlashib — to'qnashib SO3, ga aylanadi).

  • Absorbsiya bo'limi (bunda S03suvga yuttiriladi va H2SO4 ga aylantiriladi).


Download 4,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   110




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish