Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

Tajriba ishi №14
Mavzu: Eritmaning tarkibidagi monoetanolamin miqdorini aniqlash
Ishdan maqsad: Monoetanolaminni bu metod bilan aniqlashda tortib olingan modda yoki ma’lum hajmdagi aniqlanuvchi eritmani kislota bilan qayta ishlanadi. Va ajralib chiqqan uglerod (II) oksidining hajmi o‘lchanadi.
Ish bajarish tartibi. Reaksiya idishi 5 qo‘llanma -shisha banka uni ichiga stakan (6) ulangan. Namunani HCL kislotasi bilan qayta ishlash uchun xizmat qiladi. Ajralib chiqqan uglerod (II) oksidini hajmini o‘lchash uchun reyaksiya idishi byuretka 3(220-250 ml) bilan qo‘shiladi. To‘diruvchi trubka 2 va teglashtiruvchi sklyanka 1 to‘yingan natriy xlor bilan to‘ldiriladi. To‘yingan NaCI ga bir tomchi kislota va metiloranj qo‘shiladi. Analiz boshlashdan oldin jixozning germetikligi tekshiriladi. Buning uchun 3 yo‘lli kranni 4 yopiq holda tenglashtiruvchi sklyanka shisha idishni 1 yuKoriga ko‘tariladi. SHunda byuretkadagi suyuqlik tengligi va sklyanka bir xil balandlikda bo‘lishi kerak. Byuretkadagi xavo hajmi belgilab olinadi, va sklyankani 1 to‘ldiradi. 10-15 min o‘lchangandan keyin havo hajmi yana o‘lchanadi,agarda u o‘zgarmasa pribor germetik (zich) bo‘ladi. Ishni boshlashdan oldin Ulchovli byuretkani (3) NaCL eritmasi bilan skalyanka (1) yordamida to‘ldiriladi. Keyin kran (4) yopiladi va sklyankani (1) stolga qo‘yiladi. Reyaksiya analizni o‘tkazish uchun unga aniq xajmdagi aniqlanuvchi eritma quyiladi. Tarkibida ko‘p miqdorli uglerod (II) oksidi bo‘lgan eritmalarni analiz qilishda, analiz uchun 1-2 ml eritma olinadi, uglerod (II) oksidining miqdor ko‘p bo‘lsa 510 ml eritma olinadi. Reaksion o‘rnatilgan stakanga (6) pipetka bilan 510 ml 10% HCL eritmasi quyiladi. Keyin reaksion (5) yopiladi kranni (40 ochiladi va byuretka (3) shunday buriladiki, undagi kislota ichki stakan (6) ga quyilsin va aniqlanuvchi namuna eritmasi bilan aralashsin. Bundan Xosil bo‘layotgan (ajralayotgan) uglerod (II) oksidi Uchinchi (3) byuretkaga o‘tadi.
Reyaksiya tugagandan keyin (pufakchalarning ajralishidan ko‘rinib turadi) reyaksiya bir necha marta issiq suvli suv hammomiga tushirib qizdiriladi va 30-40 min davomida sovutiladi. O‘lchash byuretkasidagi gaz atrof havo temperaturasiga tenglashgandan keyin (sklyankaga 910 termometr tushirib temperatura o‘lchanadi.). Tenglashtiruvchi sklyanka (1) yordamida byuretkasi (3) va kompensatsion trubka (2) bir xil tenglashtiriladi va haqiqiy hajmi belgilanadi.
Ajralib chiqqan uglerod (II) oksidini V quruq gaz hajmiga V₀ 0⁰S va R=102325 Pa xisoblanadi.

V₀=V*3273*(P-p)/101325*(273+1)

R va r-barometr va o‘lchangan temperaturadagi suv bug‘larining bosimi.
Pa; 101325-normal bosim; t-temperatura, ⁰ S;
Keyin G_CO2 miqdor g/l da aniqlanadi.
G_CO2=1000*V₀*44/22410*5

5-aniqlanuvchi eritma hajmi, ml.

To‘yingan natriy xlor eritmalarini ustidagi suv bug‘larining xarxil temperaturadagi bosim ko‘rsatkichini «Spravochnik ximika» qo‘llanmasidan olinadi.