Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

Nazariy savollar.

1. 
   Fosforitlarni nitrat kislota bilin parchalash reyaksiyasini yozing?
   
2. 
   Fosforitlarni parchalash uchun nitrat kislota xajmi qancha bo‘lish kerak?
   
3. 
   Fosforitlarni nitrat kislota bilan parchalanishiga haroratning ta’siri.
   

4. Pulpani titrlash qanday amalga oshiriladi
5. Fosforitlarni nitrat kislota bilin parchalash jarayonidagi ishni borish tartibini tushuntiring

Adabiyotlar.

1. 
   Klevke V.A polyakov N.N. Arseneva L.Z. Texnologiya azotnыx udobreniy, str.263-277. 283-293, Gosximizdat,1956.
   
2. 
   Nabiev M.A. Azotnokislotnoe razlojenie fosfatov, str.45-63. Izd. ANUzSSR,1958.
   

3. Ismatov A.A. va boshqalar. Noorganik materiallar kimyoviy texnologiyasi,-T: O‘zbekiston, 2002, 336 b.
TAJRIBA ISHI №11
MAVZU: O’YUVCHI NATRIY ISHLAB CHIQARISHDA OLINGAN NAMOKOBLARNING ANALIZI
Ishdan maqsad: O‘yuvchi natriy ishlab chiqarishda olingan namokoblarnianaliz qilishda umumiy ishqorlilikni va NaON ning miqdorni aniqlash
Kerakli jixozlar: pipetkalar, 250 ml hajmli konussimon kolba,
Kerakli reaktivlar: metilsariq indikatori, NSl kislota, 50 ml distillangan suv,VaSl₂ eritmasi va , 3-4 tomchi fenolftalein
Umumiy ishqorlilikni aniqlash
Analiz qilinayotgan eritma namunasidagi NaON+Na₂SO₃ yig‘indisi metilsariq ishtirokida NSl bilan titrlab topiladi. Buning uchun tekshirilayotgan eritmadan 10 ml eritma pipetka yordamida 250 ml hajmli konussimon kolbaga olinadi, 50 ml distillangan suv solinadi, 2-3 tomchi metilsariq indikatori tomiziladi va eritmani rangini sariqdan pushti ranggacha o‘zgarguncha 1n NSl ning hajmi (ml) umumiy ishqorlilikka, NaON va Na₂SO₃ ning umumiy yig‘indisiga javob beradi.

NaOН ning miqdorni aniqlash
NaON va Na₂SO₃ tutgan eritmaga VaSl₂ qo‘shilsa, ioni VaSO₃ ko‘rinishida cho‘kmaga tushadi: Va + CO^2-₃ = VaSO₃
Namunadagi boshlang‘ich NaON ga ekvivalent bo‘lgan ON ionlarini miqdorni mana shu cho‘kmali eritmadan fenolftalein orqali HCl bilan titrlab aniqlash mumkin. NaON ni aniqlash uchun tekshirilayotgan eritmadan pipetka orqali kolbaga 10 ml olinadi va 50 ml suv quyiladi, hamda ortiqcha (30-40 ml) miqdorda BaSl₂ ning 10%-li eritmasi quyiladi. VaSO₃ cho‘kkandan keyin namunaga 3-4 tomchi fenolftalein tomiziladi va 1n NSl eritmasi bilan ehtiyotkorlik bilan aralashtirilgan holda titrlanadi. Quyidagi sabablarga ko‘ra bu titrlashni ehtiyotkorlik bilan olib borish kerak (eritmani ochiq havoda uzoq qoldirmaslik va eritmani chayqatmaslik):

1. 
   Eritmadagi Va²⁺ va ON ionlari havodan SO₂ ni yutishi, buning natijasida esa aniqlanayotgan NaON ning miqdor kamayishi mumkin.
   
2. 
   VaSO₃ qisman NSl bilan reaksiyaga kirishishi mumkin.
   

Namunani titrlashga sarflangan NSl ning hajmi, shu namunadagi NaON ning miqdorga to‘g‘ri keladi:

G_NaOH = v*0,04*100 / 10

G_NaOH- eritmadagi NaON ning miqdor, g/l;
0,04 – 1 ml 1n HCl eritmasiga to‘g‘ri keluvchi NaON ning massasi;