Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

Mustaqil ishlash uchun topshiriqlar va masalalar
1. Gazlar aralashmasi tarkibi: azot oksidi va havodan iborat. Azotning oksidlanish tezligi maksimal darajada bo‘lsa, xisoblashda formal kinetika tenglamasidan foydalanib kislorodning konsentratsiyasini aniqlang.
2. Reaksiyaning tezligini qanday o‘zgartirish mumkin:
2NO₂+O₂=2NO₂
agar: a) kislorodning boshlang‘ich tezligini 2 marta oshirish.
v) azot oksidini boshlang‘ich tezligini ikki marta oshirish.

Masalaning sharti:
Kuniga 450 t temir kolchedani yonganda soatiga ajralib chiqadigan yonish reaksiyasi issiqligi hisoblansin. Agarda kolchedan tarkibida oltingurgut miqdori 52% ni va temir zangi Fe₃O₄ shaklida hosil bo‘lib, temir zangi tarkibida 2,5% oltingurgut bo‘lib, temir kolchedanini ishlab chiqirishdagi yo‘qolishi 1,9% ni tashkil etsa.
Berilgan:
1. m=450 t/kun
2. Ps(a)=50% S (amal) 52
3. Ps(3)=2,5% S
4. =1,9
5. zang= Fe₃O₄
6. τ=24 soat/kun
Masalaning echimi:
1 Avvalam bor temir kolchedanini yonish reaksiyani yozamiz:
3FeS₂+8O₂=Fe₃O₄+6SO₂+Q
2. Temir zangini chiqishini hisoblaymiz:
kg Fe₃O₄/ kg FeS₂
3. Temir kolchedanini yonish foyizini hisoblaymiz:
Ps(yo) =Ps(a)-xּPs(3) =52%-0,66ּ2,5%=50,35 %
4. 1 kg FeS₂ yonganda chiqqan issiqlikni hisoblaymiz:
30,2ּPs(yo) = kkal/kg FeS₂=30,2ּ50,35 =1520,6 kkal/kg
5. Soatiga necha tonna temir kolchedani yonganini aniqlaymiz

6. Temir kolchedanini amaliyotda yo‘qolishini e’tiborga olib, uni sarfini hisoblaymiz:
m₂=m₁(1-(%/100%))=18750(1-(1,9/100))=18393,8 kg FeS₂ /soat
7. Soatiga necha kilokalloriya issiqlik ajralib chiqadi?
Q= ּm₂=18393,8ּ1520,6=27969536 kkal/soat
8. Xalqaro SI sistemasi bo‘yicha hosil bo‘layotgan issiqlik miqdorini aniqlaymiz:
Q₁= 4,19*Q= 4,19*27969536= 117192350 kj/soat