turli usullarda hisobga olgan kengaytmasi qator kompyuter dasturlarida
amalga oshirilgan va bugungi kunda keng tarqati
GAUSSIAN, GAMESS, CADPAC, CRYSTAL, HYPER
dasturlaridir. Ular turli platformadagi UNIX
zamonaviy hamda shaxsiy kompyuterlarda ishlashga mo
Hisoblashlar muloqat tartibida o'tkazi
Buning
uchun
hisoblash
us
yadrolarning koordinatalari va elektron
hisoblash o'tkaziladigan bazis tanlanishi kerak. Bazisni tanlash muhim
ahamiyatga ega.
Chunki natijalar, hisoblash vaqti hamda hisoblashning qiymati
bazisiring tanlanishiga bog'liq.
Noempirik hisoblashlar u
Bazis funksiyaiarning analitik ko‘rinishi
AOCHQ ning MO ga yaqinlashuvi barcha yadrolarda markaz
AO yig'indisining MO ga approksimatsiyasidan iborat. AO bu Xartri
Fok tenglamasining atom uchun yechim
hisoblangan boshqa elektronlar va yadro
to'lqin funksiyasidir. Analitik AO ning qo'llanilishi hisoblashla
anchaga yengillashtiradi. Ma'lumki, AO ning burchak qismlari bu sferik
burmalardir. AO ning radia
qaraymiz. Aynan ular bazis tipini aniqlaydi
Umuman olganda bazis funksiya sifatida fazoda elektron taqsimotini
yetarli darajada qamrab oluvchi istalgan funksiyadan foydalanish
mumkin. Maqbul bazis funksiyani tanlashning mohiyati shundan
iboratki, tanlangan analitik funksiya aniq vodorodga o‘xshash AO ning
radial tashkil etuvchisiga maksimal yaqin bo‘lishi kerak. Bunday
funksiyalar sleyter tipidagi orbitallar
STO markaziy maydon potensialiga javob beradi va
undan katta masofaga uzoqlashgan to‘lqin fiinksiyasining aniq
assimptotik holatini qoniqtiradi (
bunda n va 1 — bosh va orbital kvant sonlari,
Sferik (r, θ, φ) koordinatalarida STO quyidagi ko'rinishga ega bo'
bunda N — mo‘tadillashtiruvchi ko‘paytuvchi.,
turli usullarda hisobga olgan kengaytmasi qator kompyuter dasturlarida
amalga oshirilgan va bugungi kunda keng tarqatilmoqda. Bular
GAUSSIAN, GAMESS, CADPAC, CRYSTAL, HYPER
idir. Ular turli platformadagi UNIX-stansiyali qudratli
zamonaviy hamda shaxsiy kompyuterlarda ishlashga mo
Hisoblashlar muloqat tartibida o'tkaziladi.
Buning
uchun
hisoblash
usuli
ko‘rsatilishi,
molekuladagi
yadrolarning koordinatalari va elektronlar soni berilishi, hamda
ash o'tkaziladigan bazis tanlanishi kerak. Bazisni tanlash muhim
Chunki natijalar, hisoblash vaqti hamda hisoblashning qiymati
bazisiring tanlanishiga bog'liq. Buni keyinchalik qarab chiqamiz.
Noempirik hisoblashlar uchun bazis funksiyalar
Bazis funksiyaiarning analitik ko‘rinishi
g MO ga yaqinlashuvi barcha yadrolarda markaz
ng MO ga approksimatsiyasidan iborat. AO bu Xartri
Fok tenglamasining atom uchun yechimidir, ya’ni o‘rta potensial uchun
shqa elektronlar va yadro yaratgan atomlar bir elektronli
unksiyasidir. Analitik AO ning qo'llanilishi hisoblashla
anchaga yengillashtiradi. Ma'lumki, AO ning burchak qismlari bu sferik
AO ning radial qismlaridagi analitik yaqinlas
qaraymiz. Aynan ular bazis tipini aniqlaydi.
Umuman olganda bazis funksiya sifatida fazoda elektron taqsimotini
yetarli darajada qamrab oluvchi istalgan funksiyadan foydalanish
mumkin. Maqbul bazis funksiyani tanlashning mohiyati shundan
tanlangan analitik funksiya aniq vodorodga o‘xshash AO ning
etuvchisiga maksimal yaqin bo‘lishi kerak. Bunday
sleyter tipidagi orbitallar (STO yoki STO) sifatida ma’lum.
STO markaziy maydon potensialiga javob beradi va yadroga yaqin va
undan katta masofaga uzoqlashgan to‘lqin fiinksiyasining aniq
assimptotik holatini qoniqtiradi (2-rasm):
bosh va orbital kvant sonlari, 1 = 0, 1, 2,
) koordinatalarida STO quyidagi ko'rinishga ega bo'
mo‘tadillashtiruvchi ko‘paytuvchi., γ
im
turli usullarda hisobga olgan kengaytmasi qator kompyuter dasturlarida
moqda. Bular
GAUSSIAN, GAMESS, CADPAC, CRYSTAL, HYPERСНЕМ
stansiyali qudratli
zamonaviy hamda shaxsiy kompyuterlarda ishlashga mo’ljallangan.
i
ko‘rsatilishi,
molekuladagi
ar soni berilishi, hamda
ash o'tkaziladigan bazis tanlanishi kerak. Bazisni tanlash muhim
Chunki natijalar, hisoblash vaqti hamda hisoblashning qiymati
Buni keyinchalik qarab chiqamiz.
hun bazis funksiyalar
g MO ga yaqinlashuvi barcha yadrolarda markazliashgan
ng MO ga approksimatsiyasidan iborat. AO bu Xartri-
dir, ya’ni o‘rta potensial uchun
aratgan atomlar bir elektronli
unksiyasidir. Analitik AO ning qo'llanilishi hisoblashlarni
anchaga yengillashtiradi. Ma'lumki, AO ning burchak qismlari bu sferik
itik yaqinlashuvlarni
Umuman olganda bazis funksiya sifatida fazoda elektron taqsimotini
yetarli darajada qamrab oluvchi istalgan funksiyadan foydalanish
mumkin. Maqbul bazis funksiyani tanlashning mohiyati shundan
tanlangan analitik funksiya aniq vodorodga o‘xshash AO ning
etuvchisiga maksimal yaqin bo‘lishi kerak. Bunday
(STO yoki STO) sifatida ma’lum.
yadroga yaqin va
undan katta masofaga uzoqlashgan to‘lqin fiinksiyasining aniq
,n-1.
) koordinatalarida STO quyidagi ko'rinishga ega bo'ladi:
im
(θ,φ) sferik
