Nodir va radioaktiv metallar rudalarini qazib olish va qayta ishlash

Download 76,99 Kb. bet 12/12 Sana 31.12.2021 Hajmi 76,99 Kb. #212856

Bog'liq
KURS ISHI b39f8472f2a2e7b91482990abfab0ffb

Fом2	Ср	f
М, м
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1	1500	50000	50	2	100	0,003	0.5	5
2	2000	75000	100	4	125	0,004	0.6	6
3	2500	100000	150	6	150	0,005	0.4	7
4	2000	125000	200	8	175	0,006	0.5	8
5	1500	150000	250	6	200	0,007	0.6	6
6	1000	175000	100	4	175	0,006	0.7	7
7	500	200000	50	2	150	07005	0.5	5
8	1000	225000	100	2	125	0,004	0.5	6
9	1500	250000	150	4	100	0,004	0.4	8
10	2000	275000	200	6	75	0,005	0.6	7
11	1500	150000	50	2	100	0,003	0.7	6
12	2000	175000	100	4	125	0,004	0.6	5
13	2500	200000	150	6	150	0,005	0.5	8
14	2000	225000	200	8	175	0,006	0.4	7
15	1500	250000	250	6	200	0,007	0.5	6
16	1000	275000	100	4	175	0,006	0.4	6
17	1500	150000	50	2	150	07005	0.4	6
18	2000	175000	100	4	100	0,004	0.5	7
19	2000	100000	150	6	150	0,005	0.6	5
20	1500	125000	200	8	175	0,006	0.7	7
21	1000	150000	250	6	200	0,007	0.3	5
22	500	175000	100	4	175	0,006	0.4	7
23	1000	200000	50	2	150	07005	0.3	6
24	1500	225000	100	2	125	0,004	0.5	6
25	2000	250000	150	4	100	0,004	0.4	6
26	2000	100000	150	6	75	0,005	0.5	7
27	1000	150000	250	6	200	0,007	0.4	7
28	1000	275000	100	4	175	0,006	0.6	5

Ko’mirni yer osti gazlantirishning asosiy parametrlarini hisoblash metodikasi.

Ko’mirni yer osti gazlantirish usulining mohiyati ko’mirning yotishi joyida yonuvchi gazga aytlantirishdan iborat.

Ko’mirni yer osti gazlantirish usulining asosiy bosqichlari: yer yuzasidan quduqning ko’mir qatlamigacha burg’ilash; ushbu quduqlarni ko’mir qatlamlaridan o’tadigan kanallar orqali ulash; ayrim quduqlarga havo yoki bug’-kislorodli havo yuborish; boshqa quduqlardan gazni olish.

Ko’mirni yer osti gazlantirish jarayonida asosiy parametr gazlantirish jarayonining intensivligi hisoblanadi.

Gazlangan ko’mirning boshlang’ich tarkibi haqida ma’lumot yo’q bo’lganda quruq havoning solishtirma nazariy miqdori, ya’ni ko’mirni to’liq yoqish uchun yonish blokiga yetkazib beriladigan suv bug’isiz quyidagi formula orqali aniqlanadi:

, нм³ / кг,

- ko’mir ishchi massasining yonish pastki issiqligi, Dj/kg; - ko’mir ishchi massasining namligi, %; - ko’mir naviga bog’liq tajriba koeffotsiyentlari; = 1,08 1,11 qiymat oralig’ida qabul qilinadi.
Ortiqcha havo koeffitsiyentini aniqlaymiz:

х' –2-19,9 qiymat oralig’idagi ko’mir turiga qarab aniqlanadigan tajriba koeffitsiyenti ; - quruq gazda O₂ hajmida ko’mirning yer osti gazlanishining (ПГУ) tarkibi, %; СО' – СО bilan bir xil, %; - СН₄ bilan bir xil, %; - Н₂ bilan bir xil, %; - С₂Н₄ bilan bir xil, %; - Н₂S bilan bir xil, %.

Yer osti gaz generatorida gazning oqimi hisobga olingan koeffitsiyent:



_{- gaz oqimi,%.}

Ko’mirning yer osti gazlanishida (ПГУ) gazlangan ko’mirdan haqiqiy quruq gazning chiqishi:

кг.

Gazlantirish jarayoning kimyoviy foydali harakat koeffitsiyenti

,

- gazlantirishda gazni yoqish issiqligi, dj/m³,

Ko’mir qatlamining gazlanish tezligi

, т/ч,

- gazlash zonalariga mutloq suvning kirishi, м³/s; m – ko’mir qatlamining qalinligi, м.
Quyidagi shartlar bo’yicha ko’mir qatlamining gazlanish zichligini hisoblash uchun dastlabki ma’lumotlar:

1) Ko’mir ishchi massasining yonish pastki issiqligi: = 28900000 dj/kg;

2) ko’mir ishchi massasining namligi =8%;

3) mahsulotda yonuvchi gaz tarkibi: - 0,20 %; СО' – 9,06 %; -14,45%; - 0,07%; - 2,72%; - 1,02%;

4) gaz oqimi =6,9 %;

5) gazlantirishda gazning yonish issiqligi =4190000 Дж/м³;

6) gazlash zonalariga mutloq suvning kirishi =5 м³/ч;

7) qatlamning qalinligi m = 2,0 м.

Geotexnologiyaning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini hisoblash.

Ochiq va yer osti ishlab chiqarishdan geotexnologiyaning sezilarli farqlari metodlarni qiyosiy baholash usullarini muayyan o’ziga xosligini keltirib chiqaradi. Asosiy farqlari shundaki, geotexnologiya usulida tayyor mahsulot, ochiq va yer osti ishlab chiqarishda esa tog’ massasi olinadi. Solishtirganda yakuniy mahsulot olinishigacha rudalarni qayta ishlashga sarflangan xarajatlarni inobatga olish lozim.

Ishlab chiqarishning samaradorligi uchta asosiy ko’rsatkichga asoslangan:

• 
  solishtirma kapital sarmoyalar;
  
• 
  tannarx;
  
• 
  mehnatning unumdorligi.
  

Bu asosiy ko’rsatkichlardan tashqari quyidagilarni ham inobatga olish lozim: rentabellik, xarajatlarni qoplash muddati, korxonaning qurilish vaqti, uzatish fondining koeffitsiyenti, yillik iqtisodiy samara, uskunalar va materiallarning kamayishi, va ularga bo’lgan talabning pasayib ketishi.

Geotexnologiya bilan solishtirganda an’anaviy usulning kamchiliklari:

• 
  Yuqori texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini ta’minlab bermaydi;
  
• 
  Passiv fondlarning (tog’ ishlab chiqarish) yuqori solishtirma og’irligi sababli uzatish fondlarining qoniqarsiz dinamikasi;
  
• 
  Sarmoya va kapitalning yuqori intensivligi;
  
• 
  Butun amaliyot davrida tog’-kon sanoati uchun katta hajmdagi mablag’larni jalb etib, muntazam ravishda ko’plab yangi maydonlarni tayyorlashga to’g’ri keladi.
  

Uzatish fondining koeffitsiyenti quyidagi formulaga ko’ra aniqlanadi:

,

М –yakuniy mahsulotning yillik hajmi, т; С₀ – yakuniy mahsulotning ulgurji narxi, у.е./т; К – kapital xarajatlar, у.е..

Rentabellikning ko’rsatkichlari quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:

С – tayyor mahsulotning tannarxi, у.е./т; Ф₀ – asosiy sanoat fondlarining o’rtacha yillik qiymati, у.е.; Ф_об –me’yoriy aylanma mablag’larning o’rtacha yillik qiymati, у.е..

Sarmoyani qoplash muddati rentabellikning teskari ko’rsatkichining qiymati hisoblanadi:

, yil

Tayyor mahsulotning keltirilgan tannarxi

, у.е./т,

-iqtisodiy samaradorlikning normativ sohaviy koeffitsiyenti, =0,15.
Konning qiymati quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:

Ц=(С₀ – С_п) З, у.е.

З – foydali qazilmalarning sanoat zahiralari;

Quyidagi formulaga ko’ra foydali qazilmalarning tannarxi aniqlanadi:

, у.е./т.

Geotexnologiya usulining iqtisodiy samaradorligi ushbu nisbatga ko’ra hisoblanadi:

, у.е./т,

С₁ – foydali qazilmalar konini an’anaviy usullar bilan ishlab chiqarishda tayyor mahsulotning tannarxi, у.е./т; К₁ – an’anaviy usullarda kapital xarajatlar, у.е.; М₁ – an’anaviy texnologiyalardan foydalangan holda korxonadagi yakuniy mahsulotlarning yillik miqdori, т.

Jadvalda keltirilgan dastlabki ma’lumotlarning variantlari.

Variant	Dastlabki ma’lumotlar
	М, ming.т	С0, у.е./т	К, mln.у.е.	С, у.е./т	Ф0, mln. у.е.	З, mln. т	С1, у.е./т
1	500	300	60	270	20	150	275
2	720	280	70	264	30	250	250
3	480	350	55	300	25	180	310
4	650	325	50	275	18	400	260
5	725	287	62	270	22	320	280
6	545	320	52	300	17	170	290
7	520	270	48	250	15	200	260
8	620	300	54	270	20	140	280
9	560	280	57	260	26	210	270
10	560	275	45	250	24	150	260
11	500	300	60	270	20	150	275
12	530	280	70	264	30	250	250
13	535	350	55	300	25	180	310
14	540	325	50	275	18	400	260
15	545	287	62	270	22	320	280
16	650	320	60	300	25	170	310
17	655	270	52	250	18	150	260
18	660	300	48	270	22	250	280
19	620	280	54	260	17	320	270
20	640	275	57	250	15	170	260
21	450	320	45	300	20	200	260
22	550	270	50	250	17	140	280
23	490	300	62	270	15	210	270
24	525	280	52	260	20	150	260
25	565	325	48	250	26	150	260
26	570	287	54	300	24	320	280
27	580	320	57	250	20	250	270
28	590	270	45	270	30	180	260

Ushbu bo’limda talaba o’z sohasida tanlagan geotexnologiya usulining parametrlarini hisoblaydi.
XULOSA

Xulosada talaba olingan asosiy natijalarni beradi, metodning rivojlanishini ta’riflaydi.

FOYDALANILGAN ADABIYOT

1. 
   Аренс В.Ж. «Скважинная добыча полезных ископаемых» - М: Недра, 1986
   
2. 
   Л.А. Пучков, И.И. Шаровар, В.Г. Виткалов В.Г. «Геотехнологические способы разработки месторождений» - М: Изд-во “Горная книга”, 2006
   
3. 
   Аренс В.Ж. «Физико-химическая геотехнология» - М: МГГУ, 2001
   
4. 
   Лазченко К.Н. «Геотехнологические способы разработки месторождений полезных ископаемых: учебное пособие» - М: МГГУ, 2002
   
5. 
   Шаровар И.И. «Геотехнологические способы разработки пластовых месторождений»: Учебное пособие – М: МГГУ, 2002
   
6. 
   Толстов Е.А. Физико-химическое геотехнологии. М: МГГУ, 2002
   

Download 76,99 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: