Nmpi baslawısh tálim fakul’teti

NMPI Baslawısh tálim fakul’teti
4 b kurs talabası Sh. Artıkbaeva
Ilimiy basshısı docent Z.K.Kurbaniyazova


Ulıwma orta bilim beriw mekteplerinde ata-analar komitetlariniń tutqan ornı
Mektep – balalar hám olardiń ata-analari, sonday-aq oqitiwshilarin belgili bir maqset átirapinda birlestiretuǵin sotsialliq inistitut bolıp tabıladı. Mekteplerde klass basshılarınıń ata-analar menen islesiwi degenimizde kópshilik jaǵdaylarda ata-analar jiynalisi túsiniledi. Sebebi ata-analar mektep menen shańaraqlardıń birge islesiwiniń dástúriy formasına aylanıp qalǵan hám ásirler dawamında óziniń unamlı nátiyjelerin berip kelmekte. Birinshi ata-analar májiliinde ata-analar komitet aǵzaların saylaw da dástúrge aylanıp, bul komitet haqqında tiykarınan klass basshısınıń járdemshisi, ata-analar menen klass basshıları arasında klass oqıwshılarınıń nátiyjeli tálim-tárbiya alıwı ushın materiallıq máseleler boyınsha shólkemlestiriwshisi sıpatında túsinik qáliplesken. Usı orında ata-analar komitetiniń ózi ne hám onıń funkciyaonal wazıypası, ata-analar komitetiniń iskerligin shólkemlestiriw metodikası nelerden ibarat? - degen haqlı soraw tuwıladı.
Ata-anlar komitetin saylaw processinde klass basshısı bul organnıń tiykarǵı funkional wazıypası haqqında birinshi ata-analar májilisinde maǵlıwmat beriwi hám onıń aǵzaların saylawdı ata-analar jámáátiniń pikirine tayanǵanı maqul. Sebebi ata-analar komiteti – oqiwshilardiń ata-analari menen turaqli jáne tiǵiz baylanisti ornatiw maqseti menen quralatuǵin ata-analar jámáátlik organ sanaladı. Yaǵnıy ata-analar komiteti ulıwma orta bilim beriw mekteplerinde shólkemlestiriwshi pedagogikaliq sistemaniń bir bólegi bolip, ol tómendegi eki túrge bólinedi:
1. Uliwma mektep kólemindegi ata-analar komiteti.
2. Klass ata-analar komiteti.
Tiykarınan ata-analar komitetiniń waziypalari, alıp baratuǵın jumıslarınıń mazmuni, bul komitettiń huqiq hám minnetleri “Ata-analar komiteti haqqinda Nızam” menen belgilep qoyilıwı tiyis. Al oniń qurami bolsa ata-analar májilisinde kelisip alinadi. Komitettiń quramın belgilewde bul organnıń ózgesheligi esapqa alınıwı maqsetke muwapıq. Mısalı mektep kólemindegi ata-analar komitetlerinde kópshilik jaǵdaylarda ata-analar komitetiniń basliǵi, basliq orinbasari, úsh yamasa bes ata-anadan ibarat aǵzadan (taq sandaǵı) belgilense, klass kólemindegi ata-analar komitetleri bolsa komitet basliǵi, basliq orinbasari hám sekretardan ibarat bolıwı da múmkin. Oǵada kishi kólemli oqiw orni boyinsha ata-analar komitetiinde bolsa tekǵana basshi hám bir-eki aǵza saylap alinadi.
Ata analar komitetin komitet baslıǵı basqaradi. Ata-analar komitet hár oqıw jılında qayta saylanadı. Bul komitet mektepke járdem beriw, mektep pienen shańaraqlardıń, klass basshıları menen oqıwshılardıń ata-anaları menen birgelikte islesiwi maqsetinde shólkemlestiriledi. Olar oqiwshilarǵa nátiyjeli bilim beriw, olarda joqari adamgershilik qásiyetlerin, miynetkeshlikti, juwapkershilikti tárbiyalawǵa oqıwshılardı tártip-intizamǵa úyretiwge, ózin uslaw mádeniyatin tárbiyalawǵa, olardiń huqiqıy, estetikaliq, fizikaliq tárbiyasina ugamlı tásir, sonday-aq balalardıń den sawliǵin bekkemlew islerin jolǵa qoyıw ushın mekteplerge járdemshi bolıwı tiyis. Klastiń ata-analar komitetleri óziniń is rejesine (yarım jıllıq hám bir oqıw jılı ushın), ata-analar jiynalisiniń sheshimin, pedagogikaliq keńestiń, mektep derektoriniń hámde klass jetekshileriniń usinislarin basshiliqqa aladi.
Ata-analar komitetiniń minnetleri tómendegiler ibarat bolıwı maqsetke muwapıq:

• 
  mekteptiń pedagogikaliq jámááti menen shańaraq balalarina birlesip tárbiyaliq tasirdi belgilew maqsetlerinde shańaraq penen mektep arasindaǵi baylanisti jaqsilaw,
  
• 
  ata-analar toparin mekteptiń islerine belsendi qatnasiwǵa ata-analar menen xaliq arasinda pedagogikaliq násiyatti uyimlastiriw,
  
• 
  kem támiynlengen oqiwshilardi aniqlaw, jáne olarǵa ǵamxorliq kórsetiw,
  
• 
  mekteptiń jumislarina jáne oqiw materiyalliq bazasin bekkemlewge kómek kórsetiw h.t.b.
  

Ata –analar komiteti mekteplerge tómendegi mazmunda járdem beriwi múmkin:

• 
  pedagogikaliq jámáátiń oqiwshilardiń ata-analari hámde keń jámáátshilik penen baylanislarin keńeytiw;
  
• 
  sabaqtan bos waqitlarda oqiwshilar menen tárbiya jumislarina ata-analardi tikkeley qatnasiwǵa tartiw;
  
• 
  oqiwshilardiń kásipke baǵdarlaw boyinsha jumislar alıp barıw;
  
• 
  jiynalislardi ata-analarǵa arnalǵan bayanatlar jasaw, tárbiya máseleleri boyınsha tájiriybeli shańaraqlardıń bala tárbiyası boyınsha tájiriybelerin keńnen ne jaydırıw, sáwbetlesiwler ótkeriw;
  
• 
  mekteptiń oqiw materiyalliq bazasin kúsheytiw jáne abadanlastiriw jáne onda sanitariyaliq-gigienaliq jaǵdaylardi jasaw boyinsha is-hareketlerdi juzege asiriw
  
• 
  dem alis waqtinda oqiwshilar hám olardıń ata-analari menen óz-ara baylanıslardı shólkemlestiriw h.t.b.
  

Klasstiń ata-analar komiteti klastiń ata-analar jiynalisi aldinda óz jumisi tuwrali esabat beredi.
Qánigelik ámeliyat processinde mektep hújjetlerin úyreniw isleri ámelge asırıldı. Bunda ata-analar komitetleriniń de jumısları úyrenildi. Nátiyjede ata-analar komitetleri tiykarınan ata-analar májilislerinde ózleriniń xızmetin kórsetetuǵınlıǵı anıqlandı. Biziń pikirimizshe ata-analar májilisleri tastıyıqlanǵan reje tiykarında, al ata-analar komitetleri boyınsha óz rejesi kóleminde is alıp barıwı maqsetke muwapıq. Bul bolsa óz gezeginde mekteplerdegi ata-analar komitetleriniń jumısların jáne de jedellestiriw tiyisligin bildiredi


Paydanilǵan ádebiyatlar dizimi

1. 
   Musurmonova O. “Oila manaviyat –milliy ǵurur” T.1999
   
2. 
   Munavvarov A.K “Oila pedagogikasi” T.1994
   
3. 
   Jóraev A.J. “Tarbiyaviy darslarni ótish” T.Óqituvshi 1994
   
4. 
   Normurodova B va boshq. “Tarbiyaviy ishlar metodikasi”, - T., 2006.