Nókis filialí «Programmaliq injiniringi» qánigeligi

Operatsion sistemanıń tiykarǵı funktsiyaları.
1- Processlerdi basqarıw
Operatsion sistemanıń eń zárúrli bólimlerinen biri bul processlerdi basqarıw bolıp tabıladı. Processler - bul programmanı jumısqa túsiriwi kerek bolǵan derekler.
Buǵan yad, protsessor (oraylıq protsessor) waqıtı hám programmanıń tuwrı islewi ushın oǵan kirisiw zárúr bolǵan fayllardan paydalanıw kiredi.
Mashinanıń tuwrı islewi tuwrısında ǵamxorlıq qılıw ushın operatsion sistema processlerdi jaratıw hám joq etiwge, olardı toqtatıwǵa hám qayta qayta tiklewge hám processler arasındaǵı baylanıs mexanizmlerine járdem beriwge arnalǵan.
Bul wazıypanı ofis jumısshısı jumısı menen salıstırıwlashimiz múmkin. Eger biz wazıypalar dizimin dúzetuǵın bolsaq, processni basqarıw sisteması eń zárúrli processlerdi birinshi orınǵa, aralıqlardı aralıq jayǵa, aqır-aqıbetde onsha áhmiyetsiz bolǵan jaylardı jaylastıratuǵın háreketler baǵdarın ornatadı.
Mashqala sonda, processni basqarıw ámelge asırilatuǵın wazıypalardıń óz basımshalıq ústinligin belgileytuǵın mashina arqalı ámelge asıriladı hám geyde onsha zárúrli bolmaǵan wazıypalar atqarılmastán qaladı.
Keyinirek, processni basqarıw quralınıń konfiguratsiyasini ózgertiw hám kerekli wazıypalarǵa joqarı ústin turatuǵınlıq beriw yamasa olardı qol menen orınlawǵa májbúrlew kerek.


2- Tiykarǵı yadtı basqarıw
Operatsion sistemanıń taǵı bir zárúrli strukturalıq bólegi bul tiykarǵı yadtı basqarıw bolıp tabıladı. Yad protsessor hám programmalar tárepinen birgelikte paydalaniletuǵın hám islemey qalǵanda óz múmkinshiliklerin joǵatatuǵın maǵlıwmatlar dúkanınan ibarat.
Usınıń sebepinen, operatsion sistema yadtı basqarıw menen shuǵıllanıwı kerek, sonda ol to'ymaydi hám odaǵı maǵlıwmatlar hám maǵlıwmatlardı joǵatmaydı.
Operatsion sistema yaddıń qaysı bólegi hám ne ushın isletilineyotganligiga isenim payda etedi. Bos jay bolǵanda processler qaerga jaylasıwın hal etiń hám mudamı da jaqsı isletiliwi ushın kerekli jaydı ajrating hám talap etiń.


3- Ekilemshi saqlawdı basqarıw
Yad júdá ózgeriwshen hám hár qanday buzılıw júz bergende siz odaǵı maǵlıwmatlardı joytıwıńız múmkin. Onıń ushın maǵlıwmatlardı uzaq múddet saqlawı múmkin bolǵan ekinshi saqlaw modulı bolıwı kerek.
Tiykarǵı yadta bolǵanı sıyaqlı, operatsion sistema bos jaydı basqarıw ushın juwapker bolıp tabıladı hám saqlaw rejimin tayınlaydı. Bunnan tısqarı, hámme zat taza saqlanıwı, sonıń menen birge, qansha jay hám qayda qalǵanlıǵı anıqlanadı.


4- Kirisiw hám shıǵıw sistemasın basqarıw
Operatsion sistema kompyuterdiń kirisiw hám shıǵıw portların, mısalı, minigarnituralar, printer, monıtor hám basqalardı basqarıwǵa juwapker bolıp tabıladı.

Ilgeri, jańa sırtqı porttı ornatıwshı bolǵanıńızde, olardı qabıllaw ushın kompyuter ushın drayverlarni óz ishine alǵan ornatıw diskında bolıwı zárúrli edi.

Házirgi kúnde kompyuterdiń operatsion sistemasınıń ózi ádetde jańa sırtqı portlardıń jetilisken islewi ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlardı qıdırıw ushın juwapker bolıp tabıladı.


5- Fayl sisteması registri
Fayllar - bul iyeleri tárepinen jaratılǵan, kestelerge aylantırılǵan format hám operatsion sistema olardı dizimnen ótkeriw hám saqlaw menen shuǵıllanadı.
Operatsion sistema jaratılǵan fayllardı jaratıw, joq etiw hám arxivlaw, sonıń menen birge qálegen waqıtta fayllarǵa kirisiw ushın zárúr qurallardı usınıw ushın juwapker bolıp tabıladı.
Ol fayllar hám saqlaw blokları ortasında baylanıstı ornatadı hám aqır-aqıbetde, barlıq fayllardı rezerv nusqasın jaratıw ushın sazlaw múmkin, sonda avarıya júz bergende olar pútkilley joǵalmaydı.


6 - qawipsizlik
Operatsion sistema mashinanıń qawipsizligi ushın juwapker bolıp tabıladı. Paydalanıwshılar yamasa programmalardıń kerek bolmaǵan jaylarǵa kiriwi eń zárúrli ilajlardan biri bolıp tabıladı.
Biziń sistemasımızǵa tásir etiwi múmkin bolǵan kóplegen viruslar ámeldegi hám operatsion sistema bul júz bolmaslıǵın támiyinleydi.
Siz operatsion sistemanı úzliksiz tekserisler ótkeriliwi hám orınlawıńız kerek bolǵan qawipsizlik qadaǵalawı ornatılıwı ushın sazlawıńız múmkin.


7- Elementler hám programmalar ortasındaǵı baylanıs
Tarmaq interfeysleri arqalı operatsion sistema mashinanıń hár qıylı bólimleri hám olar menen baylanısda bolǵan barlıq programmalar ortasında baylanıstı saqlaydı. Maǵlıwmattı jiberiń hám alın.


8- Sistema jaǵdayı tuwrısında xabar beriń
Únsizlik boyınsha operatsion sistema menen ornatılatuǵın bir qatar programmalar ámeldegi, biraq olar bunday sistema emes.
Bular biziń mashinamızǵa ornatılǵan programmalardı islep shıǵıw hám orınlaw ushın átirap -ortalıq hám tiykarǵı ayrıqshalıqlardı usınıs etedi.
Sistemanıń jaǵdayı tuwrısında esabat beredi, eger qandayda bir háreket zárúr bolsa yamasa ámelge asırilatuǵın hár qanday jumıstı tastıyıqlasa, mısalı avtomatikalıq jańalanishlar.
Bunnan tısqarı, ol programmalastırıwdıń hár qıylı tillerin qollap -quwatlaydı, sonda hár qanday túrdegi programma biziń mashinamızda isleydi. Álbette, ol jaǵdayda programmalar arasındaǵı baylanıstı jaqsılaytuǵın programmalar bar.


9 - Resursların basqarıw
Ol derek menejeri arqalı mashinanıń barlıq tiykarǵı bólimlerin basqaradi. Onıń administrator retinde roli oraylıq protsessor yamasa protsessor, kompyuterge jalǵanǵan sırtqı apparatlardıń qawipsizligi hám baylanısın óz ishine aladı.
Ishki yad hám ekilemshi yad sıyaqlı, geyde siz saqlaw hám ıqtıyat bólimlerdi ekinshisine almastırıwıńız kerek boladı.
Ulıwma alǵanda, ol sistemanıń barlıq resurslarini hám ol menen baylanısda bolǵan barlıq resursların basqaradi


10 - paydalanıwshı administraciyası
Sonıń menen birge, operatsion sistema kompyuterde saqlanǵan profillerdi kim tárepinen jaratılǵanına qaray basqarıw ushın juwapker bolıp tabıladı.
Paydalanıwshılardı basqarıw bir paydalanıwshı yamasa kóp paydalanıwshı bolıwı múmkin. Bul operatsion sistema bir kompyuterde paydalanıw ushın tek bir paydalanıwshı profilin jaratılıwma múmkinshilik beredi degeni emes.
Onıń bir paydalanıwshı profil ekenligi sonı ańlatadıki, tek bul paydalanıwshınıń óltirinishi aktiv hám tek onıń ózi. Basqasında, kóp paydalanıwshında, bir waqtıniń ózinde bir neshe paydalanıwshınıń wazıypaları aktiv bolıwına múmkinshilik beredi.


Eń keń tarqalǵan operatsion sistemalar
Bazarda eń belgili hám eń kóp isletiletuǵın operatsion sistemalar Windows, iOS hám Linux ushın kompyuterler bolıp tabıladı. hám smartfonlar ushın Android hám iOS.
Mińlaǵan operatsion sistemalar ámeldegi bolıp, olar qaysı apparatqa kerek bolıwına qaray hár túrlı dárejedegi náziklikke iye.
Windows Microsoft -dıń ullı makro-imperiyasiga, iAlar bolsa Apple-ga tiyisli. Óz gezeginde, Linux sizdiń operatsion sistemasıńızdı ózgertiwge múmkinshilik jaratıwshı biypul programmalıq támiynat platformasi bolıp tabıladı. Linux platformasida eń belgili Ubuntu hám Devian bar.
Bul biypul programmalar paydalanıwshına operatsion sistemanı ózi qálegenshe ózgertiwi múmkin. Bunnan tısqarı, málim bir qáwip tuwdıradı, yaǵnıy siz júdá kóp maǵlıwmatqa iye bolmaǵanıńızda operatsion sistema yadrosına tiyiw páleketke alıp keliwi múmkin.
Kerisinshe, Windows hám iOS sıyaqlı operatsion sistemalar eń ısılmaǵan paydalanıwshılar ushın qashannan berli tayarlanǵan bolıp, operatsion sistemanıń dáslepki konfiguratsiyasi onı hesh qanday qımbat modifikatsiyanı talap etpesten paydalanıwǵa múmkinshilik beredi.