Nizomiy nomidagi toshkent davlat

 

 

---

 

 

8 

 

I bob. Akademik litseyning organik kimyo kursida aldegid va ketonlar  

mavzusining o`rni 

1. Aldegid va ketonlar mavzusiga oid o’quv, ilmiy metodik adabiyotlar 

tahlili 

 

Abdusamatovning  “Organik  kimyo” 

1

darsligining  XI  bobi  Aldegid  va 

ketonlar (Oksobirikmalar) deb nomlanadi. Unda to’yingan aldegid va ketonlarning 

nomlanishi va olinish usullari keltirilgan. To’yingan aldegid va ketonlarning fizik 

xossalari  jadval  ko’rinishida  berilgan.  Kimyoviy  reaksiyalardan  birikish,  o’rin 

olish, karbonil gruppaga nisbatan alfa holatda turgan vodorod reaksiyalari, aldegid 

va  ketonlarning  oksidlanishi,  polimerlanish  reaksiyalari  misollar  yordamida 

ifodalangan.  Mavzuning  oxirgi  qismida  aldegid  va  ketonlarning  ayrim  vakillari, 

xususan,  chumoli  aldegid,  sirka  aldegid,  asetonlarning  xossalari  haqida  yozilgan.  

Chumoli  aldegidning  ammiak  bilan  ta’sirlashib,  quruq  spirt  –  urotropinni  hosil 

qilishi  reaksiya  tenglamalari  berilgan.  Chumoli  aldegidning  40%  li  eritmasining 

tibbiyotda  formalin  deb  atalib,  hasharotlarga  qarshi  dizenfeksiyalash  uchun 

ishlatilishi,  Asetondan  sanoatda  xloroform,  yodoform  olishda  ishlatilishi  bayon 

etilgan. Darslikda mavzuga oid laboratoriya ishlari keltirilgan.