Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedogogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti


Metallar asosidagi biogen elementlar



Download 0,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/13
Sana28.04.2022
Hajmi0,56 Mb.
#588664
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
12345678910 islomova dildora tugallandi

Metallar asosidagi biogen elementlar.
Birinchi, ikkinchi va uchinchi guruh
s-elementlar makroelementlar (natriy, magniy, kaliy, kaltsiy) jumlasiga kiradi. 
Metallardan litiy, stronsiy va alyuminiy fiziologik aktiv metallar jumlasidan 
hisoblanadi, d-elementlar orasida hayotiy muhim elementlardan: marganes, temir, 
rux, mis, kobalt hisoblanadi. Oxirgi paytlarda titan, xrom va vannadiyning fiziologik 
roli kattaligi aniqlandi. Molibden koʻpgina oksidlanish-qaytarilish fermentlari 
tarkibiga kirishi topilgan.



Ba’zi f-elementlarning organizmda juda ham oz ekanligi ma’lum. Lekin 
ularning biokimyoviy jarayonlardagi turli reaksiyalarni oʻzgartirishi shubhasiz. 
2.2 Metallarning olinishi va xossalari 
Barcha metallarni ʻʻoddiy metallarʼʼ, ʻʻoraliq metallarʼʼ, ʻʻlantanoid va 
aktinoidlarʼʼ tashkil qiladi. Davriy sistemada asosiy guruhchalardagi metallar oddiy 
metallar (s- va p-elementlar), qoʻshimcha guruhchaga joylashgan metallar oraliq 
metallar yoki d- va f- elementlar nomi bilan yuritiladi. Oddiy moddalarni metallar 
va metallmaslar deb shartli ravishda ikki guruhga boʻlinadi. Masalan: Ge va Sb qaysi 
turkumga kirishi toʻgʻrisida yagona fikr mavjud emas. Germaniy, kremniy, fosfor 
va baʼzi metallmaslarning yuqori bosim ostida metallar kabi oʻtkazuvchi 
modifikatsiyalari mavjudligi aniqlangan. Bundan tashqari, yuqori bosim ostida 
barcha modda ham metallik xossalarini namoyon qilishi mumkin. Shu sababli, u 
yoki bu elementni metallarga yoki metallmaslarga taalluqli ekanligini belgilashda 
uning nafaqat fizik xossalarini, balki kimyoviy xossalarini ham hisobga olish zarur. 
Metallar kimyoviy reaksiyalarga elektronlar donorlari sifatida kirishadi, 
birikmalarda yoki eritmalarda musbat zaryadli ionlar hosil qiladi.
Metallarning elektromanfiyligi metallmaslarning elektromanfiyligidan pastroq 
boʻladi. Koʻpchilik metallar vodorod, galogenlar, xalkogenlar bilan faol reaksiyaga 
kirishadi. Ishqoriy va ishqoriy yer metallar suv bilan oddiy temperaturalarda, rux va 
temir kabi metallar esa suv bugʻi bilan yuqori temperaturalarda reaksiyaga kirishadi. 
Azot bilan qator metallar. Masalan: litiy xona temperaturasida, magniy, sirkoniy, 
gafniy, titan esa qizdirilganda reaksiyaga kirishadi. Metall oʻziga qaraganda aslroq 
metallni oʻsha metall tuzi eritmasidan siqib chiqaradi. Bu xossalarga asoslanib, 
barcha metallar quyidagicha joylashadi.( 1-rasm). 



Beketov qatori

Download 0,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish