Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
628 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
тутадики, бунда ўқувчилар илмий билимларни ҳамда уларни амалда қўллаш
усулларини онгли ва фаол эгаллаб оладиган, уларда ижодий ташаббускорлик, ўқув
фаолиятида мустақиллик, тафаккур, нутқ ривожланади.Ўқувчиларнинг фаоллиги
уларнинг ўқув материални эгаллаб олишида ўқув, тажриба хонаси шароитларида
топшириқларни бажаришдаги ҳаракатларида намоён бўлади. Фаоллик ўқувчиларнинг
ўқув ва меҳнат фаолиятидаги мустақиллигини ривожлантириш билан мустаҳкам 
боғланган.Фаол усулларни танлаш биринчидан, дарсдан кўзда тутилган ўқув 
Ҳар бир дарсда ўқувчилар ҳикоя, эртак, шеър ўқийдилар; ҳажми кичик асарни яхлит, 
ҳажми катта булса, икки – уч дарс давомида ўқийдилар, синфдаги барда ўқувчилар
ўқиган китобидан бирор парчани ҳам, шеър ўқиб берадилар. Кўпроқ овоз чиқариб
ўқийдилар, бундан ташқари, дарсда ичда ёдлашдан ҳам, ролларга бўлиб ўқишдан ҳам 
фойдаланилади. 
Бошланғич таълим Концепциясида бошланғич таълимнинг мақсад ва вазифалари
аниқ белгилаб берилган. Чунончи, болаларнинг онги ва тафаккурида мавжуд бўлган
яширин имкониятларни аниқлаш ва ривожлантириш кичик мактаб ёшидаги болаларда
таълимнинг дастлабки давридан бошлаб янги \имкониятларни ўқув материалини
муваффақиятли ўзлаштиришгагина эмас, балки ҳаётий муаммоларни ечишга ҳам 
тайёрлайди, ўқувчиларда ўрганиш ва таълим жараёнига бўлган қизиқишини оширади. 
Шу боис, бошланғич таълим синфдан ташқари ўқиш дарсларида чархпалак,
светафор, қор парчалари, тушунчалар таҳлили каби инновацион технологиялардан
фойдаланиш ўқувчиларда мантиқий фикрлашни ўстиради. Синфдан ташқари ўқиш 
дарсларида суҳбат ўқилган китобни муҳокама қилишда ҳам, янги китоб тавсия қилишда ҳам 
қўлланади; суҳбат элементлари ўқилган асардан асосий мазмунни ажратиш учун, вокеалар 
изшиллигини, бўлган вақти ва ўрнини, боғланишини белгилашга ёрдам беради. Суҳбат учун
савол тузишда ўқувчиларнинг мустақиллиги, ҳаётдан, ўқилган бошқа китоблардан қўшимча 
жавоб бериши ҳисобга олинади. 
Синфдан ташқари ўқиш дарсларида қизиқарли машқларга алоҳида ўрин
берилади. Бундай дарсларда адабий викторина (бир мавзу устида савол-жавоб ўйини),
энг яхши иншолар, иллюстрациялар, топишмоқ топиш, конкурслар ўтказиш,
топишмоқлар альбомини тузиш, тайёргарли ксиз жамоавий ёки индивидуал равишда
эртак тўқиб айтиш, ўқувчилар ҳаёти ҳақида, ёзувчиларнинг чуқур маъноли гап
(ҳикматли сўз)лари ва мақоллар, латифалар айтиш мумкин. Баъзан ўқитувчилар
бундай дарсларда инновацион технологияларидан «Топишмоқларни топ», «Билимдонлар
клуби» каби қизиқарли машғулотларни доимо ўтказиб турилади. 
Биз томондан олиб борилган педагогик тадқиқотлар шуни кўрсатдики,
ўқувчининг ижодий фикрлаш қобилиятини шакллантириш ва ривожлантириш, унинг
мустақил билим олишга бўлган қизиқишини оширишда синфдан ташқари ўқиш
дарсларида бажараладиган мустақил ишлар ижобий таъсир кўрсатар экан. Лекин, 
синфдан ташқари мустақил ишни ташкил қилиш бирмунча мураккаб жараён. Чунки бу 
жараёнда ўқувчи мустақил тарзда фанлар бўйича берилган топшириқларни ўқув-услубий 
адабиётларидан фойдаланган ҳолда бажаришлари керак. 
Юқоридан хулоса қилиб айтадиган бўлсак, инновацион технологиялар дарс
жараёнида қўллаш таълимнинг анъанавий тизимидан фарқли равишда инновацион 
технологиялар асосида ўқиш дарсларининг \ҳар бир жараёнида ўқувчининг фаоллигига
асосланган, мустақил фаолияти, ўзлаштириш қобилиятини ҳисобга олган ҳолда, таълим 
жараёнига тўлиқ жалб этилиши лозим. 
Фойдаланилган адабиётлар: 
1.Рўзиева Д., Усмонбоева М., Ҳолиқова Интерфаол методлар: моҳияти ва
қўлланилиши / Мет.қўлл. – Т.: Низомий номли ДТПУ, 2013. – 115 б. 
2 . Синфдан ва мактабдан ташқари тарбиявий ишлар концепцияси

---