Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

Биринчи босқич: эстетик эҳтиёжларни аниқлаш. Ушбу босқичда умумий ўрта таълим 
муассасасида болаларга эстетик тарбия берилиши керак, бунда гўзаллик олами билан амалий 
танишиш, гўзаллик олами ва янги эстетик эҳтиёжлар боланинг эстетик ривожланишининг 
асл, ҳақиқий даражаси ўртасидаги ички зиддиятларни келтириб чиқаради. 
Иккинчи босқич: эстетик идрокни ривожлантириш. Ушбу босқич болаларда атроф-
муҳит гўзаллигини идрок этишнинг ҳиссий резонанси орқали қайта алоқасига қаратилган. Бу 
даврда болаларда илк эстетик туйғулар, ҳис-туйғулар пайдо бўлади, санъат, табиат 
ҳодисалари, жамиятдаги жараёнлар, одамларнинг ҳаёти ва хулқ-атвори ҳақидаги биринчи 
мустақил фикр, мулоҳазалар шаклланади. 
Учинчи босқич: эстетик ғоялар, тушунчалар, қарашлар, баҳолашлар, мулоҳазалар ва 
дидларнинг ривожланишидир. Дастлабки асос - бола ўзининг гўзаллик олами ҳақидаги 
билим ва ғояларини тўлдиради, кенгайтиради, бойитади, сўз ва ибораларини шакллантиради 
ва ҳодисалар, нарсаларга ўз муносабатини аниқлаштиради. 
Тўртинчи босқич: ижодий эстетик қобилиятларни ривожлантириш. Бошланғич синф 
ёшида тасаввур, хаёлот, ижодий фикрлаш, қизиқувчанликни фаол ривожлантириш, 
фаолиятни кузатиш, таққослаш ва танқидий баҳолаш қобилиятлари шаклланади. Боланинг 
гўзалликка бўлган эҳтиёжи, уйғунлик ва тартиблиликка интилиши содир бўлади. 
Умумий ўрта таълим муассасаси шароитида эстетик тарбиялаш бўйича ишларни 
педагогик жиҳатдан тўғри ташкил этиш натижасида болаларда эстетик компетенциялар 
шакллантирилади. Бола атроф оламдаги гўзалликнинг тасвирлари ва намоёнликларини 
етарлича идрок этади, ўрганилган ва кузатилаётган жараёнлар ва ҳодисаларнинг эстетик 
қийматини баҳолайди, санъат асарларини муаллифнинг ўзини намоён қилишнинг ижодий 
жараёни сифатида изоҳлайди. 
Шуни таъкидлаш керакки, бошланғич синф ўқувчиларининг эстетик тарбияси кўп 
векторли ва кўп тузилмавий жараён бўлиб, вақт ва макон чегаралари билан тартибга 
солинмайди ва ҳар бир бола учун у индивидуалдир. Тарбиялаш жараёни ҳар доим 
ўқитувчининг ижоди, ўзини намоён қилиши ва профессионаллиги билан боғлиқ, у 
(ўқитувчи) болани гўзаллик дунёсига етаклайди. 
Шундай қилиб, биз қуйидагиларни хулоса қилишимиз мумкин: 
- эстетик тарбиянинг асосий моҳияти бошланғич синф ёшидаги болаларда ҳам 
санъатда, ҳам ҳаётда гўзалларни идрок этиш ва англаш қобилиятини шакллантириш, эстетик 
меъёрларни шакллантириш, ижодкорликни ривожлантиришдан иборат; 
- кичик мактаб ёшдаги ўқувчиларни эстетик тарбиялашнинг моҳияти -бадиий ва 
ҳаётдаги гўзалларни идрок этиш ва тўғри тушуниш, уларнинг эстетик тушунча, дид ва 
идеалларни ривожлантириш, шунингдек санъатда ижодий мойиллик ва истеъдод 
намуналарини ривожлантиришга қаратилган турли бадиий-эстетик тадбирларни ташкил 
этишдан иборат. 

---