|
ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
275
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
Mazkur sinfda ham Аdabiyot muzey bilan hamkorlikda, rasmlar va xaritalar orqali shu
davrning xarakterli xususiyatlarini ochib berish, tarixiy manbalarni oʼrganishga eʼtibor berilgan
holda dasturda oʼrganilishi muhim maʼlumotlarni imkon darajasida Аdabiyot muzey bilan
hamkorlikda ishlash eslatib ham oʼtilmagan.
7 - sinfda esa Muqimiy hayoti va ijodiy faoliyati, bolalik chogʼlari va oʼqish yillari shoir
ijodining burilish davri, hayotining so’nggi yillari ijodining asosiy taraqqiyot bosqichlari haqida;
Furqatning hayoti va ijodiy merosi, tarjimai holi, dostonlari, ilmiy asarlari, so’nggi yillari, ijodining
badiiy xususiyatlari haqida; Zavqiyning hayoti va faoliyati, tarjimai holi, ijodiy merosi, dostonlari,
hayotining so’nggi yillari; Komil Xorazmiy hayoti va ijodiy faoliyati, Xorazmiy ijodini oʼrganish
tarixidan, shoir yashagan davr va adabiy muhit, tarjimai holi, ijodiy merosi, sheʼrlarinig shakli va
uslubi, hayotining so’nggi yillari; Аvaz Oʼtar hayoti va ijodiy faoliyati, tarjimai holi, ijodiy merosi,
Аvaz Utar ijodining taraqqiyot bosqichga koʼtarilishi, Qitʼa va ruboiylari, hayotining so'nggi yillari;
Аnbar otinning tarjimai holi, ijodiy merosi, hayotining so’nggi yillari bilan tanishib chiqadilar.
8 - sinfda esa Xalq og’zaki ijodi “Kuntugʼmish” dostoni, Oʼzbek adabiyoti tarixi Yusuf Xos
xojib ”Qutadgʼu bilig”, Xorazmiy ”Muhabbatnoma” dostoni, Lutfiy lirikasi, Аlisher Navoiy
gʼazallari, Nodira lirikasi, Fitrat hayoti va ijodi haqida eksponatlar orqali tanishish mumkin. Gʼofur
Gʼulom hayoti va ijodi, “Sogʼinish”, “Vaqt” sheʼrlarining qoʼlyozmalarini muzeyda dars oʼtish
jarayonida oʼzlashtirish mumkin. Mazkur sinfda ham Аdabiyot muzey bilan hamkorlikda, rasmlar
va xaritalar orqali shu davrning xarakterli xususiyatlarini ochib berish, tarixiy manbalarni
oʼrganishga eʼtibor berilgan holda dasturda oʼrganilishi muhim maʼlumotlarni imkon darajasida
Аdabiyot muzey bilan hamkorlikda ishlash eslatib ham oʼtilmagan.
Demak, umumtaʼlim maktablari bilan muzeylar aloqadorligi, birinchidan, oʼquvchilarni
maʼnaviy merosga hurmat ruhida tarbiyalasa, ikkinchi tomondan, taʼlim samaradorligini oshiradi.
Chunki, muzey ekspozitsiyalari bilan fanlararo aloqadorlik oʼquvchilarning fikrlash qobiliyatini,
koʼrish xotirasini, ijodiy tasavvurini, estetik didini oʼstiradi. Maʼlumki, voqelikni bilish uni his
etishdan boshlanadi. His etish borliqni idrok etish manbai hisoblanadi.
Muzeylarda oʼquvchilar oʼqiganda uchrashadigan, lekin hech qachon koʼrmagan narsalari
bilan tanishadilar. Bunda, albatta, muzeylar ekspozitsiyalari bilan ishlash jarayonida uning oʼziga
xos xususiyatlariga eʼtibor berish muhim. Bular:
1. Muzeylardagi mashgʼulotlar maʼlum taʼlimiy va tarbiyaviy maqsadni amalga oshirishi
zarur.
2. Tanlangan materiallar oʼquvchilarga tushunarli va bilish faoliyatini rivojlantirishga mos
kelishi muhim.
3. Mashgʼulot uchun tanlangan ekspozitsiyalar maʼlum fanga doir mavzular bilan bogʼliq
boʼlishi maqsadga muvofiq.
4. Muzeylarda mashgʼulotlar uchun tanlangan manbalar badiiy yuksak boʼlishi kerak.
5. Muzeylar bilan aloqa muntazam, izchil boʼlishi lozim.
Maʼlumki, har bir fan asosini oʼrganishda u yoki bu ijtimoiy davrning muhim voqealari
bilan bogʼlab oʼrganilganda adabiyot, sanʼat, tarixiy voqealar oʼsha davrdagi muhim voqealar,
adabiyot va sanʼat namoyondalarining oʼz zamonasida tutgan oʼrni, kiritgan yangiligi uning ijtimoiy
hayot bilan bir qatorda rivojlanib, taraqqiy etganligi haqida ham maʼlumot beriladi.
Shunga koʼra, maktab va muzey faoliyatida oʼzaro aloqadorlikni tashkil etishning oʼziga xos
didaktik talablari boʼlib, yoʼnalishi, tamoyillari va imkoniyatlari boʼlib, bular pedagogikadagi
anʼanaviy metodikaga qaraganda inovatsion xarakter kasb etadi.
Insonning madaniyatli boʼlishi uchun jahon madaniyatining, adabiyot va sanʼatning
yutuqlari har bir kishi qalbiga, ongiga yetib borishi zarur. Bu esa ularning madaniy merosga, tarixiy
yodgorliklarga, adabiyot va sanʼat asarlariga munosabatida bilinadi.
Madaniy meros esa ajdodlar tomonidan yaratilgan amaliy tajriba, ahloqiy, ilmiy, taffakkuriy,
diniy va ruhiy qarashlar, xalq madaniyati va ijodi mujassamlashgan moddiy va maʼnaviy boyliklar
majmuidir. Muzeylar vositasida oʼquvchilar ana shu merosdan bahramand boʼladi va maʼnaiy
Do'stlaringiz bilan baham: |
