Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

mantiqiy  tafakkur  qudrati  lozim  edi.  Darhaqiqat, 
IX  asrda  Eronda,  qisman,  Movarounnahr  va 
Xuroson  da,  Mazdayasna  e’tiqodi  hanuz  keng  urf 
bo’libgina qolmay, hatto bu ta’limot 
 xususida  bugungi  kungacha  etib  kelgan  muhim 
asarlar yaratilgani bizga ma’lum. Xuddi shu davrda 
Sharqiy 
Turkistonda 
monaviylik 
bid’ati 
va 
buddaviylik  e’tiqodi  ruhida  turkiy  tilda  boy  adabiyot  yaratildi.  Kishilar  ongiga 
asrlar  mobaynida o’rnashib kelgan bu singari ko’hna aqidalar  yangi  izchil  Tavhid 
e’tiqodi  bilan  almashishi  uchun  Sunna  an’anasi  kifoya  qilmas  edi.  Bu  kurashda 
xolis  ilmiy bahs  quroli bo’lmish  mantiqiy  tafakkur qudrati o’ta zarur edi. Demak, 
Tavhid  ta’limotining  taraqqiyotida  ma’rifatchilik  bosqichi  har  jihatdan  tarixiy 
zarurat bo’lib, bu yo’nalishdagi harakat Sunna bosqichi hali etakchi mavqe egallab 
turgandayoq boshlangani sir emas.