Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti


“Avesto” kitobi mazmunida asotir tafakkur



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/290
Sana03.01.2022
Hajmi2,63 Mb.
#280020
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   290
Bog'liq
Milliy ma naviyat bosqichlari (M.Imomnazarov)

“Avesto” kitobi mazmunida asotir tafakkur keng  miqyosda o’zligini zohir 
etgan.  Jumladan,  hukmdorlik  huquqining  belgilanishida  “farr”  (“Avesto”  tilida 
“xvarno”) printsipi qonuniy asos sifatida qabul qilingan. Uning ma’nosi shuki, oliy 
dunyoviy hokimiyat sulolaning bir vakilidan ikkinchisiga o’tishida muayyan ilohiy 
belgi  sodir  bo’ladi,  ya’ni  muayyan  bir  jonivor,  qush  yoki  yog’du  shu’lasi 
hukmdorlikka tanlangan kishini ajratib ko’rsatadi. 
Xalqimiz  orasida  tarqalgan  “falonchining  boshiga  baxt  qushi  qo’nipti” 
iborasi ushbu qadim an’ananing izlariga ishora etadi. “Farr” odatda hukmdor sulola 
vakillari  bilan  bog’liq  tasavvur  etilgan.  Erondagi  Ahmoniylar,  Sosoniylar  davrida 
ushbu printsipga izchil rioya etilgan. 
Oliy  ilohiy  hukmdor  nomidan  yurtni 
boshqaruvchi «farr» egasi – monarx (shohanshoh, 
qirol,  xalifa,  sulton,  malik)  statusi  mintaqada 
shunday  paydo  bo’ldi.  U  mutlaq  hukmdor  bo’lib, 
faqat  Tangri  hukmlariga  itoat  qilardi.  Johiliya 
davrida  “farr”  sohibining  hukmi  mutlaq  bo’lib, 
unga  hech  kim  e’tiroz  bildirishga  haqqi 
bo’lmagan.  “Xalq  hukmi”,  ”xalq  irodasi”  degan 
tushunchalar  u  davr  uchun  butkul  notanish  edi. 
Demak, johiliya davrida barcha insonlar teng qadr 
topgan emas edi.  
Bu  tartib-qoidalarning  jiddiy  o’zgarishi  Iso 
alayhissalom  da’vati  bilan  boshlandi,  deyish 
mumkin. 
Iso 
alayhissalomgacha 
yuborilgan 
payg’ambarlar  har  biri  bir  qavmga  Alloh 
haqiqatidan  xabar  bergan  bo’lsalar,  Ruhulloh 
barcha  insoniyatga  tegishli  Haqiqat  xabarini 
keltirdi. U birinchi bo’lib, barcha insonlar yagona Tangri oldida teng, o’zaro og’a-
ini,  opa-singil,  birodar  deb,  Alloh  hukmini  e’lon  qildi.  Ammo  bu  Oliy  haqiqat 
osonlikcha  qabul  qilingani  yo’q.  Avvalo,  bunday  ulug’  xabarni  bergan 
payg’ambarni siyosiy hukmronlikni qo’ldan berishni istamagan yunon hukmdorlari 
va  yahudiy  ulamolari  birlashib,  chormixga  hukm  etdilar.  Keyinchalik  ham,  Iso 
da’vati  ilk  cherkov  otalari  talqinida  o’zgarishga  uchrab,  adolatli  jamiyat  erdan 
osmonga  ko’chirildi,  inson  ruhining  ozodligi  esa  cherkov  hukmlariga  bog’lanib 
qoldi.  Butun  O’rta  asrlarda  xos  va  avom,  zodagon  va  fuqaro  orasidagi  real  farq 

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish