Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti


beruvchi asosiy vositalardan biri



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet143/290
Sana03.01.2022
Hajmi2,63 Mb.
#280020
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   290
Bog'liq
Milliy ma naviyat bosqichlari (M.Imomnazarov)

beruvchi asosiy vositalardan biri hisoblanadi.  
 
ISLOM MINTAQA ADABIYoTINING  NAZARIY ASOSLARI 
 
Ma’lumki, har bir mintaqa madaniyatining o’z mezonlari bor. Ular o’sha mintaqa xalqlari 
ma’naviy  takomili  jarayonida,  uzoq  yillik  tarixiy  tajriba  asosida  shakllanadi.  Jumladan,  islom 
mintaqa  adabiyotining  rivojlanishi  mobaynida  uning  o’ziga  xos  nazariy  asoslari  ham 
yaratildi. Bu an’anaga  muvofiq bizda adabiyot nazariyasiga oid  bir qator ilmlar vujudga keldi. 
Bu  ilmlar  ikki  yo’nalishda  bo’lib,  ulardan  birinchisi  adabiyotning  shakli,  ya’ni  badiiy  tasvir 
vositalariga oiddir. Jumladan, aruz ilmi, qofiya ilmi, badiiy san’atlar nazariyasi (ilmi bade’), ilmi 
bayon, ilmi ma’oniy va h.k. Islom mintaqasida dastlab bu ilm yo’nalishlari arab tilidagi adabiyot 
                                         
54
  “Imaginatsiya”  (ruscha  “voobrajenie”)  asotir  tafakkur,  falsafiy  va  badiiy  tafakkurning  asosiy 
quroli ekanligi taniqli rus olimi Ya. Golosovkerning “Logika mifa” kitobida ishonarli isbot qilib berilgan.   
www.ziyouz.com kutubxonasi


 
116 
tajribasiga  tayangan  bo’lsa,  ko’p  o’tmay  boshqa  xalqlar  ham  bu  sohaga  o’z  hissalarini  qo’sha 
boshladilar.  Buyuk  ajdodlarimizning  bu  sohadagi  xizmatlariga  misol  sifatida  X  -  XV  asrlar 
mobaynida  Markaziy  Osiyoda  yashab  ijod  etgan  Abu  Abdulloh  al-Xorazmiyning  “Mafotih  al-
ulum”(“Ilmlarning kalitlari”) asarining maxsus bobi, Abu Xafs an-Nasafiyning “Majma’ ul-ulum 
matla’  un-nujum”  (“Ilmlarning  jam  bo’lishi  -  yulduzlarning  chiqishi”)  qomusiy  risolalar 
to’plamiga  kiritilgan    “Muxtasar  al-aruz  ala  usul  al-ma’ruz”,  Abul  Hasan  Nasr  al-
Marg’iloniyning “Mahosin al-kalom”,  xorazmlik alloma Rashididdin Vatvotning  “Hadoyiq as-
sehr  fi  daqoyiq  ush-she’r”,  Mahmud  az-Zamaxshariyning  “Al-qustos  fil  aruz”,  Yusuf  as-
Sakkokiyning  “Miftoh  ul-ulum”,  Ahmad  Taroziyning  Mirzo  Ulug’bek  zamonida  turkiy  tilda 
yaratilgan  “Funun  al-balog’a”    asarlarini,  Navoiy  va  Boburning  aruzga  oid  risolalarini  eslab 
o’tish kifoya. 
Adabiyot  nazariyasining  ikkinchi  muhim  yo’nalishi  badiiy  adabiyotning  mazmuniy 

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish