Nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti termiz filiali

Qizlar
x-24+5
Jami	X	x+5

16=x-19; x=16-9, x=35 deb yechdiriladi. Shunday qilib boshlang’ich sinfning boshidan oxirigacha sonli tenglik va tengsizliklar, o’zgaruvchili tengsizlik tenglamalarni o’qitish, tenglamalar tuzib masalalar yechish jarayoni tizimli oddiydan murakkabga davom ettiriladi.

Tenglamalar tuzish yordamida sodda masalalar yechish ikkinchi sinfdan boshlanadi. Ular qo’shish, ayirish, k’opaytirish va bo’lishdagi noma'lum komponentni topishga doir masalalar yechadi.

Masala. Vazada 11 ta olma bor edi. Tushlikda bir nechta olma yeyilgandan keyin vazada 7 ta olma qoldi. Nechta olma yeyilgan?

Bor edi 11 ta, uni 11-x=7 ko’rinishdagi tenglamaga keltiramiz. Bu tenglama noma'lum ayriluvchini topish qoidasiga asosan yechiladi.

3-sinfda noma'lum koeffitsientlarni topishga doir sodda masalalarni yechish malakasi mustahkamlanadi.

Misol. O’ylangan son 20 dan 15 ta ortiq. U sonni toping.

Ko’rgazmali chizmadan foydalanib tenglama tuzamiz.

x-20=15, x-15=20, x=20+15

Tenglama tuzishda mumkin bo’lgan barcha variantlarni talab qilmaslik kerak. Chunki bitta variantni tekshirish uchun 2 yoki 3-variantdan foydalanish mumkin.

Misol. O’ylangan son 12 dan3 marta katta, uni toping.

Chizma yordamida quyidagi tenglamani tuzamiz:

x:3=12, x:12=3, x=123