Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti termiz filiali

Shaxsi umumlashgan gap. Kesimi fe’l bilan ifodalanib, umumga qaratilgan bir bosh bo`lakli gap shaxsi umumlashgan gap deyiladi. Bunday gaplarda hayotiy xulosalar, hayotiy tajribalar, umumiy qoidalar, umumlashgan mulohazalar ifoda qilinadi.

Shaxsi umumlashgan gapning kesimi ko`pincha buyruq-istak maylining ikkinchi shaxs shakli bilan ifodalanadi.

Maqollar ko`pincha shaxsi umumlashgan gap shaklida bo`ladi: Bilmagan ishga urinma, urinib tuzoqqa ilinma. (Maqol). Tulkining tavbasidan qo`rq, mug`ambirning - yig`isidan. (Maqol). Kattani katta bil, kichikni –kichik! (Maqol). Tilingni botir qilma, o`zingni botir qil (Maqol).

Shaxsi umumlashgan gapning kesimi ba’zan buyruq-istak maylining birinchi shaxs ko`plik shakli orqali ham ifodalanishi mumkin. Masalan: Xushmuomalali bo`laylik, bu go`zal sifat baxt-saodatning tuganmas xazinasi ekanini unutmaylik. («Oz-oz o`rganib dono bo`lur»). Qarilikning yuzimizdan ko`ra aqlimizda ajinlar hosil qilishdan ehtiyot bo`laylik. («Oz-oz o`rganib dono bo`lur»).

Shaxsi umumlashgan gapning bosh bo`lagi ot kesim shaklida ham qo`llanishi mumkin. Masalan: Kattaga xizmatda bo`l, kichikka izzatda bo`l. (Maqol). Salobatli bo`lma, sabotli bo`l. (Maqol).