Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti termiz filiali

3. Mehnat qiyqiriqlari nazariyasi XIX asrda yashagan fransuz faylasuflari L.Nuare va K.Byuxerlar tomonidan ishlab chiqilgan. Ularning fikricha, til odamlarning jamoa bo`lib mehnat qilishi jarayonida chiqaradigan qiyqiriq ovozlari asosida paydo bo`lgan emish. Masalan, odam yer chopayotganda (hah), og`ir narsani ko`tarayotganda (ho`o`p) o`ziga yordam berish uchun turlicha ovozlar chiqaradi. Bu nazariya insonning beixtiyor chiqargan va ma’no ifodalamaydigan ovozlar asososiga qurilganligi bilan undov nazariyasiga o`xshab ketadi. Bu ovozlar his-tuyg`u ifodalamaydi, shu bilan bu nazariyalar o`zaro farq qiladi. Bu nazariyaning g`ayri-ilmiyligi esa quyidagilarda ko`rinadi:

1) mehnat qiyqiriqlarining tildagi miqdori o`ta kamdir;

2) mehnat qiyqiriqlari, yuqorida qayd qilinganidek, his-tuyg`u ifodalamaydi;

3) bu ovozlar faqat mehnat jarayonini tartibga solish uchungina zarur.