Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti pedagogika fakulteti

Taktil-sezishli.

Taxilaliya-Nutq tempining haddan tashqari tezlashishi namoyon bо‘ladigan nutq buzilishi. Battarizmdan farqli о‘laroq, taxilaliya о‘zida nutqning faqatgina tempining buzilishi bilan namoyon bо‘ladi, qolgan nutq komponentlari fonetik, leksik va grammatik qurilish saqlangan bо‘ladi. Taxilaliya logopedik mashg‘ulotlarda nutqni skandirlash yо‘li bilan bartarf etiladi.

Muskullarni pir- pir uchishi- zо‘rlik xarakteridan farqli о‘laroq, muskullarni tez, ixyorsiz, sterotip ravishda takrorlanuvchi klonik tortishishidir. Nutqiy pir- pir uchishda bemorlar ba’zan mazmunsiz sо‘zlar va iboralarni talaffuz qiladi. Pir-pir uchishni kechishi surunkali bо‘lib, resmissiyalar bо‘lishi mumkin, ba’zan о‘z –о‘zidan tо‘htab qoladi.

Tremor- qо‘l- oyoqlar, ovoz, tilni ixtiyorsiz ritmik tebranishi.

Tormozlanish- qо‘zg‘alishga qarama-qarshi nerv jarayonlaridan biri bо‘lib, nerv markazlari ishlayotgan a’zolar( muskullar, bezlar) faoliyatini tо‘htatadi. Tormozlanish о‘ziga xos muhim ahamiyatga ega: u organizmaning hayot faoliyatini, xususan, saqlanuqchi faoliyatini boshqarishda ishtirok etadi. Bosh miya yarim sharlari qobig‘ida tormozlanish keng tarqalganda uyqusirash, qobiq ostida tormozlanish tarqalganda uyqu kuzatiladi.

Karlik- nutqni idrok etishga tо‘sqinlik qiluvchi turg‘un eshitish pastligi. Karlik turli darajada namoyon bо‘lishi mumkin: shivirlagan nutqni eshita olmaslikdan to sо‘zlashuv nutqini eshita olmaslikkacha. Karlikning uchta darajasi farqlanadi: yengil, о‘rta va og‘ir. Karlik bilan aziyat chekadigan bollarda odatda nutqiy rivojlanishda nuqsonlar mavjud bо‘ladi va ular maxsus maktab- internatlarda tarbiyalanadi.