Nizomiy nomidagi тoshkenт davlaт pedagogika universiтeтi maтyoqubova тozagul rajapovna alisher navoiy hayoтi va ijodi fani bo’yicha o’quv qo’llanma


Navoiy  lirikasining  o’ziga  xos  xususiyatlari



Download 1,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/104
Sana31.12.2021
Hajmi1,82 Mb.
#276765
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   104
Bog'liq
oLLVVLSJGBQnu45ThHwBmpV3vrC9RhJkPkcs8nKd

Navoiy  lirikasining  o’ziga  xos  xususiyatlari.  Navoiy  she’riyati  o’zbek 
lirikasining eng go’zal namunalari bo’lib, unda turkiy va forsiy she’riyat an’analari 
mujassamlashgan.  Betakror  iste’dod  egasi  o’zining  nafis  va  yuksak  san’atkorlik 
bilan yozilgan she’rlari bilan turkiy adabiyotni olamga mashhur qildi. U o’zigacha 
bo’lgan  turkiy  she’riyatni  mahorat  bilan  takomillashtirdi.  Shoir  lirik  merosining 
o’ziga xos qirralari quyidagilarda yaqqol namoyon bo’ladi:  
Birinchidan,  Alisher  Navoiyning  turkiy  she’riyatga  qo’shgan  hissasi  janrlar 
sonining  kengaygani  va  mavjud  janrlarning  yanada  takomillashganida  kuzatiladi. 
Shoirgacha  bo’lgan  turkiy  she’riyatda  g’azal,  qit’a,  masnaviy,  ruboiy  singari 
janrlardagina  ijod  qilingan.  Shoir  esa  lirik  turning  16  janrida  mahorat  bilan  ijod 
qilgan va bu janrlarning go’zal namunalarini yaratgan. 
Ikkinchidan,  shoirning  o’zbek  she’riyati  rivojiga  qo’shgan  hissasi    o’zbek 
she’riyatining  mavzu  doirasini  kengaytirganida  ko’rinadi.    Shoirgacha  bo’lgan 
                                                           
1
 Ҳамид Сулаймон. Навоийнинг “Фоний” девонии // Шарқ юлдузи, 1965, №9, 157 б. 


 
45 
davrda ishqiy mavzu g’azalchilikning yetakchi mavzusi bo’lgan. Navoiy esa ishqiy 
mavzu bilan bir qatorda ijtimoiy-siyosiy, falsafiy-ta’limiy, axloqiy-didaktik, peyzaj 
tasviri kabilarni o’zbek she’riyatiga olib kiradi va bu mavzularda betakror she’rlar 
yaratadi. 
Uchinidan,  Navoiyning  turkiy  she’riyat  taraqqiyotidagi  xizmati    g’azal 
kompozitsiyasi  takomilida  kuzatiladi.  Shoirgacha  bo’lgan  davrdagi  turkiy 
she’riyatda  parokanda  g’azallar  ko’p  yaratilgan.  Navoiy  g’azallarni  parokanda 
(g’azalning  ko’p  mavzuli  bo’lishi)    shaklda  yaratilishidan  qanoatlanmaydi.  U 
g’azalning matla’sida ko’tarilgan masala maqta’gacha izchil yoritilishi, baytlar bir-
birini  to’ldirib,  biri-ikkinchisiga  bog’lanib  borishi  lozim  deb  hisoblagan.  Navoiy 
kompozitsion  jihatdan  yakpora,  musalsal,  voqeaband  g’azallar  yaratib,  o’zbek 
g’azalchiligini yuksak taraqqiyot darajasiga ko’targan. 

Download 1,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish